دو سناریو آموزش و پرورش برای بازگشایی مدارس از مهر 99
به گزارش پروژه آسان رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی از ورود «معارف انقلاب اسلامی» به كتب درسی از مهر سال آینده اطلاع داد و اظهار داشت: ۱۲ عنوان كتاب درسی در فنی و حرفه ای و كاردانش، ˮمعارفˮ را مورد توجه قرار دادند. همینطور ۱۵ عنوان كتاب در دوره نظری به این معارف می پردازند.
به گزارش پروژه آسان به نقل از ایسنا، حسن ملکی در اولین جلسه خبری اش با اصحاب رسانه به تبیین اهم برنامه های این سازمان پرداخت و اظهار نمود: اگر بخواهیم این سازمان را در یک جمله تعریف نماییم همان عبارت رهبر معظم انقلاب درباره سازمان را بیان می کنم؛ ایشان فرمودند که سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، قلب آموزش و پرورش است.
وی ادامه داد: این بیان را برای معرفی سازمان تعریف رسا و حکیمانه ای می دانم چونکه تهیه مواد و رسانه های آموزشی، محور فعالیتهاست. اگر معلم تربیت می نماییم و فضای آموزشی می سازیم برای اجرای خوب برنامه درسی است و اگر در فکر اقتصاد و بودجه ریزی هستیم برای همین منظور است که آموزش بدرستی صورت گیرد.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی با اشاره به اینکه مأموریت اصلی سال جاری سازمان که با انتصاب بنده محور قرار گرفته عملیاتی کردن اسناد تحولی است اظهار داشت: اسناد تحولی به مثابه یک چتر فکری، فلسفی علمی تلقی می شود و باید فعالیت های بعدی را زیر این چتر اجرا نماییم. لازم است برنامه هایی که طراحی می شوند ما را به عملیاتی شدن اسناد تحولی نزدیک کنند. سند تحول بنیادین و برنامه درسی ملی دو سندی هستند که مبنای کار ما در تولید برنامه درسی در فضای تحولی سازمان هستند.
ملکی با اشاره به اینکه ۱۱ حوزه تربیت و یادگیری در برنامه درسی ملی به صورت مشخص ذکر شده است اظهار داشت: فعالیتهای ما در محور این ۱۱ حوزه یادگیری شکل می گیرد. حکمت و معارف اسلامی، قرآن و عربی، علوم انسانی، ریاضیات، علوم تجربی، زبانهای خارجی، زبان و ادبیات فارسی، سلامت و تربیت بدنی فرهنگ و هنر کاروفناوری و آداب و مهارتهای زندگی و بنیان خانواده همچون این ۱۱ حوزه یادگیری هستند.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی افزود: معتقدیم اگر بتوانیم مطابق سندتحول و برنامه درسی ملی حرکت نماییم باید برنامه درسی ما پنج خصوصیت اساسی و کلان داشته باشد؛ یک مورد مومن پروری است. خصوصیت دوم عالم و آگاه پروری و خصوصیت سوم متفکر پروری است و یعنی دانش آموزان از بعد تفکر و عقلانیت پیشرفت کنند. خصوصیت چهارم اخلاق محوری است که در هر دوره و پایه تحصیلی و در هر درسی ظهور و بروز متناسب با درس را خواهد داشت و خصوصیت پنجم عامل محوری است، یعنی کسانی تربیت شوند که اهل عمل هم باشند. ما افراد عالمی داریم که اهل عمل نیستند و این یک صدمه هم می تواند تلقی شود.
وی با اشاره به اینکه هر ۱۱ حوزه یادگیری باید پنج محور مورد اشاره را مطابق فرمولی در شش ساحت تربیتی به همدیگر ارتباط داده و برنامه درسی را طراحی نمایند اظهار داشت: معتقدیم اگر هر حوزه یادگیری بتواند برنامه درسی خویش را بر این مبنا طراحی کند یکی از مراحل اصلی تحول در حیطه نرم افزاری رخ داده است. اگر مواد آموزشی و رسانه های یادگیری که وارد مدارس می شوند بر پایه برنامه درسی عالمانه، آگاهانه، درست و منطقی طراحی نشوند کارایی لازم را نخواهند داشت. در مرحله بعدی باید وارد تولید مواد آموزشی و رسانه های آموزشی بشویم.
وی با اشاره به اینکه به دنبال بسته یادگیری هستیم و نه کتاب درسی تنها، اظهار داشت: بسته یادگیری مجموعه ای از مواد و رسانههای آموزشی همراه با روشهای مورد نیاز در هر درس خاص است که بر اساس اهداف یادگیری و به صورت یکپارچه طراحی شده باشد. کتاب کار دانش آموز، راهنمای معلم، فیلم آموزشی، نشریه آموزشی بعنوان حامی و پشتیبان و سایر موارد در بسته یادگیری قرار می گیرند.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی با تاکید بر اینکه باید از کتاب درسی محوری به سمت بسته یادگیری حرکت نماییم و مبنای کار، استانداردهای برنامه درسی خواهد بود که در مرحله اول کار، در دست طراحی است اظهار داشت: اگر استانداردها بدرستی طراحی شود زمینه برای تولید بسته یادگیری کارآمد فراهم می شود.
ملکی درباره زمان اجرای بسته های یادگیری هم عنوان کرد: در سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ برای اجرای آزمایشی بسته های یادگیری آماده خواهیم بود که شامل همه بسته های یادگیری نخواهدبود. حدی از بسته ها آماده می شود و به صورت آزمایشی در تعدادی مدارس مورد تدریس قرار خواهند گرفت. اگر از ابتدا سراسری اجرا شود از بعد برنامه درسی مطلوب نمی باشد و باید اقدامات لازم را در این راه انجام دهیم.
وی مرحله بعدی را مرحله تولید مواد آموزشی بر اساس استانداردها دانست و اظهار داشت: کار طراحی دوره های تحصیلی هم باید موازی با این کار صورت گیرد. اهداف دوره های تحصیلی به تصویب رسیده و به بخش های مختلف آموزش و پرورش ابلاغ گردیده است. اگر بخواهیم اهداف را عملیاتی نماییم راهی جز طراحی دوره های تحصیلی نداریم.
وی ادامه داد: هدف های دوره، ساختار دوره، عناوین درسی، مختصات معلم آن دوره، فضای آموزشی، خصوصیت های زمان بعنوان عنصر تربیت و سایر عناصر در طراحی دوره های تحصیلی مورد توجه اند. چندکارگروه دوره ابتدایی، متوسطه، فنی و حرفه ای و کاردانش در حال طراحی دوره هستند و برای آنکه انسجام لازم را داشته باشند یک شورای راهبری امور را هماهنگ کرده و جهت می دهد.
ورود معارف انقلاب اسلامی به کتب درسی از مهر سال آینده و جزئیات آن
او همینطور از ورود معارف انقلاب اسلامی به کتب درسی از مهر سال آینده اطلاع داد و اظهار داشت: برای مهر ماه یک کار باارزشی را انجام دادیم که معارف انقلاب اسلامی ایران در کتاب های درسی ورود پیدا کنند. قبلا در کتاب های درسی مطالبی آورده شده بود اما حالا حساب شده تر و برنامه ریزی شده تر در کتاب ها و برنامه های درسی گوناگون گنجانده شده است. ۱۲ عنوان کتاب درسی در فنی و حرفه ای و کاردانش، معارف را مورد توجه قرار دادند. همینطور ۱۵ عنوان کتاب در دوره نظری به این معارف می پردازند. سعی شده تا مطالب با ساختار محتوایی کتاب تناقض و تضادی نداشته باشد.
وی این کتب درسی را هم معرفی نمود و اظهار داشت: در بخش فنی و حرفه ای در کتاب های دانش فنی پایه در رشته های زراعت، باغبانی، دامپروری، صنایع غذایی، ماشین های کشاورزی، عملیات آزمایشگاهی در صنایع شیمیایی، دانش فنی پایه در رشته های الکترونیک و مخابرات دریایی، مکانیک دریایی، تولید برنامه های تلویزیونی و متالوژی، معارف انقلاب اسلامی درج خواهد شد. در بخش نظری هم در دروس آمادگی دفاعی، مطالعات اجتماعی، تاریخ ۳ علوم انسانی و تاریخ معاصر هم همچون کتاب هایی هستند که مباحث معارف انقلاب اسلامی و همینطور مباحثی درباره "شهید قاسم سلیمانی" در آن درج شده است.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی تصریح کرد که ما نباید بگذاریم علاقه به انقلاب اسلامی در بین دانش آموزان تضعیف شود، قوی ترین راه برای این کار راه تربیتی و فرهنگی است.
وی در پاسخ به اینکه آیا محتوایی از این کتب حذف شده است؟ اظهار داشت: این اقدامات صدمه ای به دیگر محتواهای درسی نخواهد زد و تلاش شده یک هماهنگی میان محتوای هر کدام از کتاب ها و مطالبی که مقرر است گنجانده شود، وجود داشته باشد و قرار نیست از محتوای کتاب ها چیزی حذف شود. امکان دارد جملات و عباراتی حذف شود تا این هماهنگی بهتر رخ دهد اما قرار نیست به ساختار کتاب ها صدمه ای وارد شود.
ملکی همینطور در پاسخ به اینکه در عنوان سازمان شما، پژوهش مقدم بر برنامه ریزی درسی است، برای تقویت پژوهش چه کرده اید؟ اظهار داشت: این مطلب درست است که پژوهش مقدم بر آموزش است. گروه های درسی کار پژوهشی انجام می دهند، منتها پژوهش های انجام شده پشتیبان برنامه ریزی درسی اند و لازم نیست جامعه هم پژوهش ها که مبانی کار هستند را مشاهده کنند. پژوهش هایی انجام شده و مواردی هم حالا در حال انجام می باشد که برخی توسط پژوهش گاه و برخی توسط گروه های درسی صورت گرفته است.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی افزود: ما برای ساماندهی مطلوب تر امور پژوهشی باید گام های کاملتر و بهتری را برداریم. در ساختار تشکیلاتی جدید که آماده عرضه به هیئت امنای سازمان است به صورت ویژه به پژوهش توجه و دفتر مطالعات راهبردی و آینده پژوهی پیشبینی شده و مورد تایید وزیر هم قرار گرفته است.
وی با اشاره به اینکه در ساختار جدید تعمدا عناوین گروه های درسی به گروه" پژوهش و برنامه ریزی درسی" تغییر کرده است اظهار داشت: بخشی از آموزش های مجازی هم به پژوهش ها مرتبط می شود. در دفتر انتشارات کمک آموزشی شبکه رشد در دست تقویت و توسعه است. بهره گیری از امکانات و خدمات فضای مجازی برای عرضه محتوا در شبکه شاد در حال انجام می باشد.
ملکی اضافه کرد: محتوای شبکه شاد باید توسط شبکه رشد تقویت شود که در حال انجام می باشد. فضای مجازی به واقعیت مسلمی تبدیل گشته و سازمان پژوهش اگر بخواهد هم نمی تواند آنرا فراموش کند. همه بسیج شده اند که اقدامات موثری در اینباره انجام دهند، باید بسته آموزش مجازی در زمینه های مختلف داشته باشیم که از برنامه های ماست.
وضعیت مبهم ساختار تشکیلاتی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش
او همینطور درباره وضعیت پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش اظهار داشت: پژوهشگاه در وضع کنونی آموزش و پرورش وضع مبهمی دارد و امیدوارم ابهام زدایی ساختاری تشکیلاتی بشود. این پژوهشگاه حالا وابسته به سازمان پژوهش است و به اعتقاد بنده از ابتدا وابستگی ساختاری نبود و بیشتر به سازمان الصاق شده است. سازمان نتوانست استفاده مطلوب از ظرفیت علمی پژوهشگاه ببرد ولی موانع ساختاری اجازه نداد و این امکان فراهم نشد. متقابلا پژوهشگاه هم نتوانست تعامل موثری با سازمان برقرار کند.
وی افزود: یک نظر این است که پژوهشگاه مانند گذشته مستقل باشد. اینکه آیا وزارت آموزش و پرورش موفق بشود و سازمان امور استخدامی راضی بشود و تصویب کند، فعلا معلوم نیست ولی ما ساختار تشکیلاتی جدید را منهای پژوهشگاه چیده ایم. در محضر وزیر شنیدم که بنا دارند پژوهشگاه را مستقل کنند. پژوهشگاه یا باید مستقل شود و یا ادغام صحیحی صورت گیرد. وضع کنونی مطلوب نمی باشد.
وی با اشاره به چارت تشکیلاتی استان ها اظهار داشت: اتفاق ناگواری افتاد و معترض هستم که معاون پژوهشی مدیران کل استان ها تضعیف و حذف بشود. حالا این اتفاق افتاده و استنادشان به بخشنامه دولت می باشد. بخشنامه باید اجرا شود اما سوالم این است که چرا سراغ حساسترین معاونت ها آمده اید؟ همه جای آموزش و پرورش صحبت از تحول می نماییم و تحول بدون پژوهش بی معناست. معترضم و امیدوارم تجدیدنظر بشود که اگر نشود خسران بزرگی است.
سناریوهای سازمان پژوهش برای عرضه محتوای درسی در سال تحصیلی آتی
وی درباره سناریوهای سازمان پژوهش برای عرضه محتوای درسی در سال تحصیلی آتی اظهار داشت: برای سال تحصیلی آینده روی دو سناریوی مشخص فکر می نماییم. یک حالت این است که مدارس به شکل تلفیقی از حضوری و غیرحضوری تشکیل و اداره شود. بخشی از زمان آموزش حضوری باشد و بخشی را مجبور شوند یه صورت مجازی عرضه کنند. در این رویکرد ترکیبی در سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی در دفتر تالیف آموزش های عمومی و متوسطه نظری الگویی باید آماده شود و تجربیات قبلی هم وجود دارد.
وی ادامه داد: حالت دوم این است اصلا دانش آموزان اجازه نداشته باشند به مدرسه بروند که رویکرد آموزش مجازی است و الگوی دیگری باید طراحی شود. روی هر دو الگو کار می نماییم و کارشناسان ذیربط را به همکاری دعوت می نماییم. بسته آموزشی مناسب را در هر دو حالت تولید خواهیم کرد و با کاری که در شبکه شاد انجام می شود باید همسویی و هماهنگی لازم شکل بگیرد.
وی درباره صدمه های اجتماعی و راهکارهای جلوگیری از آن در محتوای درسی اظهار داشت: مساله صدمه های اجتماعی از جهت نوع و نحوه بروز و ظهور در جامعه پیچیدگی های خاصی دارد، معتقدیم نیازمند مطالعات بیشتری هستیم. در گام ها و برنامه های جدید سازمان باید پژوهش در عرصه صدمه های اجتماعی بخصوص صدمه های نوپدید و نوین صورت گیرد.
به گزارش پروژه آسان به نقل از ایسنا، رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی با اشاره به اینکه سازمان پژوهش مکلف است مهارت های زندگی را در دوره های تحصیلی گوناگون چه از راه برنامه های رسمی و چه فوق برنامه در دانش آموزان تقویت کند اظهار داشت: حالا این لزوم باید به صورت مضاعف مورد توجه قرار بگیرد. بروز اتفاقاتی چون قتل یک دختر توسط پدرش به ضعف مهارت ها هم برمی گردد.
وی افزود: یکی از حوزه های یادگیری ما آداب و مهارت های زندگی است که می خواهد به صورت ویژه به این مباحث بپردازد. حوزه تربیت و یادگیری سلامت و مطالعات اجتماعی هم به این امر مهم توجه دارد و مهارت های زندگی از ارکان اصلی تولید بسته های یادگیری خواهد بود. البته اگر ما معلمان را همراه با تغییر برنامه های درسی و تحول در بسته های یادگیری آماده نکنیم به اهداف مان نمیرسیم. در ساختار تشکیلاتی جدید مرکز تربیت نیروی انسانی را برای همین منظور پیشبینی کرده ایم.
وی به طراحی و تدوین الگوی برونسپاری و تشکیل کارگروهی در این حوزه اشاره نمود و اظهار داشت: کار تا ۷۰ درصد پیش رفته است؛ وقتی الگوی برونسپاری آماده شد اعتباربخشی آنرا انجام خواهیم داد. برونسپاری هم می تواند فرصت باشد و هم تهدید. فرصت از این بابت که چاره ای نداریم به سمت افراد متخصص بیرونی برویم، اما تهدید از این منظر است که می خواهیم در رویکرد جدید اسناد تحولی را عملیاتی نماییم، آیا خواهیم توانست به وسیله برونسپاری محتوایی آماده نماییم که در جهت اسناد تحولی باشند؟.
ملکی اضافه کرد: افرادی که می خواهند این کار را انجام دهند باید به محتوای اسناد تحولی باورمند باشند و مهارت های لازم را در جهت اسناد تحولی در اختیار داشته باشند. معتقدیم برونسپاری لزوم است اما این اعتقاد را هم داریم که باید محتاطانه حرکت نماییم تا آفات احتمالی ما را صدمه زده نکند، اما در مجموع به برونسپاری خوشبین هستیم که نیازمند احتیاط مدیریتی است.
کتابهای درسی بموقع دست دانش آموزان می رسد
وی با بیان اینکه اول مهر هیچ کتابی با تاخیر به دست دانش آموزان نمی رسد اظهار نمود: شیوه ثبت سفارش اینترنتی و توزیع سیستمی با توجه تجارب سال قبل، صدمه شناسی شده و اشکالات را رفع کرده ایم. در هر استانی یک ستاد با مسئولیت مدیرکل استان تشکیل شده و ارتباط مداوم با آنها داریم. مدیران کل سیستم ثبت سفارش و توزیع را پیگیری می کنند تا این امور بموقع انجام شوند. به صورت کلی تا امروز ثبت سفارش کتاب های درسی برای دانش آموزان میان پایه تا بیشتر از ۸۶ درصد انجام شده است. به عبارتی حدود ۹ میلیون و ۷۱۹ هزار و ۵۱ دانش آموز ثبت سفارش کرده اند.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی افزود: برخی استانها چون اصفهان، مازندران، همدان و ایلام تا ۹۸ درصد ثبت سفارش کتب درسی را انجام داده اند و موفق هستند. برخی استان ها عقب ماندگی دارند و تقاضا می کنم مدیران کل استانی ستادهایشان را فعال و نظارت لازم را برای ثبت سفارش های فردی و گروهی داشته باشند.
وی با اشاره به اینکه روند سفارش و توزیع را مدیریت می نماییم و به خانواده ها اعلام می نماییم اول مهر نگران کتب درسی نباشند اظهار داشت: شبانه روزی کار می نماییم که امور بدرستی پیش بروند.
گلایه کتابفروشی ها از عدم توزیع کتاب و شروطی که نپذیرفتند
وی درباره گلایه کتابفروشی ها از عدم توزیع کتب توسط آنها اظهار داشت: چند راه پیش روی کتابفروشی ها بود که نپذیرفتند. شرط اول تغییر شیوه توزیع از شیوه سنتی به شیوه سیستمی بود. شرط دوم کاهش نرخ سود فروش کتاب از ۱۷.۵ به ۸ درصد به نفع دانش آموزان بود. آنها این شرط را هم نپذیرفتند. اصل برای ما اتخاذ روشی بود که دانش آموزان بتوانند با سهولت بیشتری کتاب هایشان را دریافت نمایند. هرچند رابطه مان را با کتابفروشان قطع نمی نماییم و باز تلاش می نماییم. شرط سوم هم عرضه کامل اطلاعات کتابفروشی های مجاز و پایش توزیع بود. این سه الگو را مطرح کردیم اما به علت سنت قبلی نهادینه شده که به آن اصرار داشتند، توافق حاصل نشد.
وی درباره تنوع آموزش زبانهای خارجی هم عنوان کرد: سیاست کلی ما این است که صرفاً از تک زبانی و فقط انگلیسی را محور قراردادن فاصله بگیریم و به سمت تنوع آموزش زبان برویم. حوزه تربیت و یادگیری زبان های خارجی این بحث را مدنظر دارند. باید استانداردهای این حوزه احصاء شود که یکی از رویکردهای آن توجه به زبانهای دیگر است.
وی درباره پرسشی در خصوص ناکارآمدی و کاربردی نبودن محتوای کتب در رابطه با آداب و مهارتهای زندگی اظهار نمود: هرچقدر کتابهای درسی کاربردی تر شوند مطلوبتر هستند. اصلا خط قرمزی از این بابت در هیچ مسئولی وجود ندارد. به کارشناسان قوی تر برای کاربردی کردن علم نیاز است. شاید از این بابت مشکلاتی وحود داشته باشد. باید برای کاربردی کردن کتابهای درسی استلزامات کار را بازنگری و بررسی نماییم تا کاربردی کردن محتوا وجه مطلوبتری بیاید. همینطور باید نیازسنجی قویتری داشته باشیم و به زندگی دانش آموزان نزدیکتر شویم.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب