تداوم بحران كمبود معلم
یک پژوهشگر و استاد دانشگاه فرهنگیان ضمن اشاره به برخی شاخصهای عملکردی وزارت آموزش و پرورش در دولت گذشته، به تبیین وضعیت برنامه ریزی و ساماندهی منابع انسانی در این وزارت خانه پرداخت و اظهار داشت: امید است دولت آینده با نگرش واقع بینانه به نقش آموزش وپرورش برای رفع مشکلات عدیده آن بویژه در زمینه ارتقای منزلت اجتماعی معلمان برنامه ریزی و اقدام نماید.
حجت اله بنیادی در گفتگو با ایسنا، در اینباره باره اظهار نمود: با عنایت به عملکرد آموزش وپرورش در چند سال گذشته، سهم آموزش وپرورش از تولید ناخالص داخلی (GDP) در سال ۱۳۹۷ برابر ۱.۸ درصد بوده که در سال ۱۳۹۸ به ۲.۰۷ درصد افزایش پیدا کرده است. این در شرایطی است که این نسبت در کشورهای در حال توسعه بین ۳.۵ تا ۵ و در کشورهای توسعه یافته تا ۵.۵ درصد است.
وی ادامه داد: سهم آموزش وپرورش از منابع عمومی بودجه دولت در سال ۱۳۹۹ برابر ۱۰.۲۴ درصد است که با ۲۰ درصد تعیین شده توسط شورایعالی آموزش وپرورش در زیرنظام تأمین منابع مالی فاصله بسیار زیادی دارد.
کمبود شدید معلم در نظام آموزشی کشور
200 هزار معلم برای مهر ۱۴۰۰ کم داریم
این استاد دانشگاه فرهنگیان ضمن اشاره به ضعف در برنامه ریزی منابع انسانی و کمبود شدید معلم اظهار داشت: حدود ۱۳ درصد یعنی ۶۵ هزار کلاس درس، خارج از نرخ میانگین (بیش از یک و نیم برابر استاندارد) و دارای تراکم بیشتر از ۳۵ دانش آموز در کلاس هستند. همینطور نسبت دانش آموز به معلم بعنوان یکی از عوامل مؤثر بر کیفیت آموزشی در چند سال گذشته تغییرات نامطلوبی داشته است، بگونه ای که این نسبت در دوره ابتدایی در سال ۱۳۹۷ از ۲۷.۶ به ۳۰ افزایش پیدا کرده است درحالی که استاندارد این شاخص ۲۰ به ۱ است.
به قول وی نسبت دانش آموز به معلم در دوره متوسطه اول در سال ۱۳۹۷ برابر ۲۱.۸ بوده که در سال ۱۳۹۸ به ۲۳.۵ افزایش پیدا کرده است.
بنیادی با اشاره به اینکه مطابق مفاد گزارش، وزارت آموزش وپرورش در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ قریب به ۱۹۷ هزارنفر کمبود معلم دارد اظهار داشت: برای رفع این کمبود، ۲۷ هزارنفر از راه ماده ۲۸ اساسنامه دانشگاه فرهنگیان پذیرش شده که در مهر ۱۴۰۰ وارد مدارس خواهند شد و عملاً ۱۷۰ هزار نفر کمبود معلم امسال به سال تحصیلی بعد (مهرماه ۱۴۰۰) منتقل می شود.
وی افزود: با احتساب بازنشستگی ۵۰ هزار معلم در سال تحصیلی آینده، میزان کمبود معلم در مهرماه ۱۴۰۰ به بیشتر از ۲۰۰ هزارنفر افزایش خواهد یافت. کمتر از ۲۵ هزارنفر در هر سال دانش آموخته دانشگاه فرهنگیان در دوره چهارساله، در کنار بازنشستگی ۵۰ هزار نفر تا سال ۱۴۰۳ است و کمبود بیشتر از ۲۰۰ هزارنفر تا مهرماه ۱۴۰۰ نشان داده است که وزارت آموزش وپرورش با یک بحران بزرگ در تأمین معلم مواجه می باشد.
وضعیت نسبت دانش آموز به معلم
وی ضمن اشاره به این که از طرفی مطابق استانداردهای مصوب توسط شورایعالی آموزش وپرورش، نسبت دانش آموز به تعداد کارکنان آموزشی شاغل در دوره تحصیلی ابتدایی ۲۰ به ۱، متوسطه اول ۱۸ به ۱و متوسطه دوم ۱۷ به ۱ است اظهار داشت: وزارت آموزش و پرورش هرسال به میزان قابل توجهی از این شاخص دور شده است و نسبت دانش آموزان به معلم در دوره ابتدایی (مناطق شهری) به بیشتر از ۳۰ نفر افزایش پیدا کرده است.
این استاد دانشگاه فرهنگیان خاطرنشان کرد: استفاده از شیوه های کاملاً اضطراری و موقتی همانند نیروهای حق التدریس آزاد (مشمولین قانون تعیین تکلیف)، سرباز معلم، حق التدریس شاغلین و آزاد و نیروی خرید خدمات آموزشی بعنوان راهکارهای ثابت و دائمی از نقصها اساسی در تأمین معلم است.
افزایش جمعیت دانش آموزی در مقابل کاهش تعداد نیروی آموزشی
بنیادی به افزایش جمعیت دانش آموزی در مقابل کاهش تعداد نیروی آموزشی (معلم) اشاره نمود و اظهار داشت: مطابق آمارهای عرضه شده، در سال ۱۳۹۲ با حدود۱۳ میلیون و ۲۷۲ هزار دانش آموز، ۸۰۴ هزار نیروی آموزشی وجود داشته، ولی در سال ۱۳۹۸ با افزایش تعداد دانش آموز به ۱۴ میلیون و ۵۴۱ هزار نفر، تعداد نیروی انسانی به جای آنکه حداقل به همین نسبت افزایش یابد، به صورت معکوس کاهش یافته است و از ۸۰۴ هزارنفر به ۷۴۵ هزارنفر کاهش یافته است؛ یعنی به ازای رشد ۹.۶ درصدی جمعیت دانش آموزی، تعداد نیروی آموزشی نه تنها به همین میزان افزایش نیافت بلکه حدود ۷.۳ درصد هم کاهش یافت؛ هرچند که برای ارتقای نسبت دانش آموز به معلم به میزان استاندارد آن این رقم باید بیشتر از ۹.۶ درصد رشد می کرد.
وی ادامه داد: کاهش تعداد نیروی آموزشی و افزایش جمعیت دانش آموزی باعث افزایش نسبت دانش آموز به معلم بعنوان یکی از مهم ترین شاخصهای عملکردی در چند سال گذشته شده است. از سال تحصیلی ۹۴-۱۳۹۳ تا ۹۸-۱۳۹۷ نسبت دانش آموز به معلم در مدارس دولتی در هر سه مقطع تحصیلی ابتدایی، متوسطه اول و متوسطه دوم دارای روند افزایشی بوده است. این شاخص در دوره ابتدایی از ۲۲.۹ به حدود ۲۷ افزایش پیدا کرده است.
این استاد دانشگاه فرهنگیان در ادامه با اشاره به اینکه توسعه انسانی و شاخص توسعه انسانی، چکیده و میانگین موفقیت های کشور در سه بُعد اصلی زندگی طولانی و سالم، دستیابی به آموزش وپرورش و استانداردهای زندگی آبرومندانه است اظهار داشت: هدف از توسعه انسانی ایجاد محیطی برای مردم در برخوردار شدن از زندگی طولانی تر، سالم تر، خلاق تر و با رعایت کرامت انسانی است. خیلی از کشورهای پیشرفته اثبات نموده اند که تنها راه ارتقای شاخص توسعه انسانی، پیشرفت و توسعه پایدار از راه توجه به آموزش وپرورش محقق می شود که به دنبال آن توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و... هم محقق خواهد شد؛ یعنی علاوه بر آنکه توسعه انسانی عامل توسعه و پیشرفت اقتصادی می باشد، باید تمام پیشرفت های اقتصادی، سیاسی و... به توسعه انسانی منجر شوند.
چرا نامزدهای ریاست جمهوری باید به آموزش و پرورش توجه کنند؟
بنیادی اضافه کرد: بر این اساس میزان توجه نامزدهای ریاست جمهوری به توسعه انسانی و راهکارهای ارتقای آن و بویژه توجه به آموزش وپرورش بعنوان محور اصلی توسعه، یکی از ملاک های مهم سنجش نگرش آنها به پیشرفت کشور و ارتقای کیفیت زندگی مردم است. توجه به نظام آموزش وپرورش و تقویت این بخش نه تنها مطالبه فرهنگیان، نخبگان جامعه و خانواده ها است، بلکه تنها راه پیشرفت و توسعه پایدار کشور است.
وی با تکیه بر این که بدون توجه به آموزش وپرورش، توسعه اقتصادی، ایجاد شغل، توسعه تولید، توسعه اجتماعی، فرهنگی و... محقق نخواهد شد اظهار داشت: امید است دولت آینده با نگرش واقع بینانه به نقش آموزش وپرورش برای رفع مشکلات عدیده آن بویژه در زمینه ارتقای منزلت اجتماعی معلمان برنامه ریزی و اقدام نماید. ارتقای توانمندی، انگیزه و معیشت معلمان، تأمین و تربیت معلمان شایسته، مهارت آموزی، استقرار نظام هدایت تحصیلی اثربخش و رفع ناعدالتی آموزشی بخشی از لزوم های محوری آموزش وپرورش هستند که باید به سرعت در دولت بعدی برای آنها برنامه ریزی و اقدام گردد.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب