وضعیت نامشخص تحصیل كودكان اتیسم در مدارس كشور
پروژه آسان: ایران فقط چهار مدرسه پسرانه برای كودكان داخل طیف اتیسم دارد، آن هم فقط در شهر تهران. كودكان داخل طیف خوب و متوسط می توانند وارد مدارس اتیسم شوند؛ تعداد بسیار كمی از بچه هایی كه عملكرد بالایی دارند می توانند در مدارس عادی درس بخوانند و می ماند كودكانی كه عملكرد متوسط به پایین دارند؛ برای آنها هیچ سیستم آموزشی تعریف نشده و جایگاهی در سیستم آموزشی ندارند...
به گزارش پروژه آسان به نقل از ایسنا، مرتضی همراه مادرش و سارا -خواهر كوچكترش - بیرون اتاق روانپزشك انجمن اتیسم نشسته اند. او هرماه تعداد زیادی از كودكان اتیستیك را كه از تمام ایران برای ویزیت مجانی به تهران می آیند ویزیت می كند. آنها از سقز، اردبیل، ارومیه و شهرهای دیگر آمده اند تا امكاناتی كه برای درمان كودكان شان نیاز دارند در این شهر پیدا كنند؛ روانپزشك مرتبط، كاردرمان، توانبخش و... و. اینجا راه رفتن های مداوم و صحبت های مرتضی برای دیگران غریبه نیست. همه می دانند اتیسم دیگران را آزار نمی دهد. او ۱۴ ساله است و مدرسه عادی می رود. مادرش می گوید: «اوایل كه مدرسه می رفت معلم ها و مدیر مدرسه فكر می كردند عقب مانده است؛ چون مشكلات رفتاری زیادی داشت، اما حالا بهتر شده است.»
در دوره راهنمایی كه مدرسه اش تغییر نمود، به علت نا آشنا بودن محیط، دیگر مدرسه رفتن و درس خواندن را دوست نداشت. در همین دوره خانواده اش استعداد او را در نقاشی پیدا می كنند. پس از چندسال بالاخره معلم ها مشكل مرتضی را می شناسند و متوجه می شوند او وضعیت متفاوتی دارد و دیگر آنطور كه مادرش تعریف می كند «فهمیدند نباید مرتضی را اذیت و تحقیر كنند. اما چند هفته قبل معلم علوم مرتضی او را زده بود؛ آن هم برای دعوای ساده ای كه وی در آن مقصر نبود. برای شكایت از معلم به مدرسه رفتم. گفتند پسرت عقب مانده است. جواب دادم عقب مانده نیست، اتیسم دارد.»
می گوید: «نگاههای مردم ما را اذیت می كند. انگار كه می پرسند چرا این پسر این قدر با خودش حرف می زند و درگیر است؟ به او خیره می شوند و از سر تا پا نگاهش می كنند، آن قدر كه مرتضی هم این نگاه ها را احساس می كند و اذیت می شود؛ برای همین دوست ندارد زیاد از خانه بیرون برود. فقط دوست دارد مدرسه برود و درس بخواند.»
مرتضی جزو گروهی است كه می تواند به مدرسه عادی برود. مادرش می گوید: «اگر آنها مربی خوبی داشته باشند كه بداند چطور با این بچه ها رفتار كند، اثر خوبی در آنها دارد و به بهبودشان كمك می كند؛ چون می تواند از نظر رفتاری به آنها كمك می نماید و بچه ها حس می كنند تنها نیستند، كارهایشان دیده می گردد و حالشان خوب است.»
مرتضی و سارا هر دو به توانبخشی نیاز دارند. سارا علاوه بر اتیسم اختلالات دیگری هم دارد. میانگین هزینه هر یك جلسه كاردرمانی در تهران ۴۰ هزار تومان است كه بیمه نیست و درآمد خانواده مرتضی و سارا كفاف تامین آن را نمی دهد. برخی از داروهای آنها هم هنوز بیمه نشده است. آنها ماهیانه حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان هم باید برای دارو كنار بگذارند. مادرش می گوید بهزیستی هم كمكی به آنها نمی كند؛ چون شرایط حادی ندارند.
آنها به كسی صدمه نمی رسانند
محمدحسین هم با مادرش برای ویزیت روانپزشك آمده است. او مانند مرتضی در مدرسه عادی درس می خواند. در پرونده تحصیلی او نوشته شده: "دیرآموز". به سختی رشته كامپیوتر می خواند و خانواده اش منتظر هستند دیپلمش را بگیرد كه بتواند با آن كاری هرچند ساده انجام دهد تا خانه نشین نشود و به وضعیت پیش از كاردرمانی بازنگردد. شاید هم بتواند بخشی از هزینه هایش را بدهد.
مشكل محمدحسین از چهار سالگی تشخیص داده شد، اما خانواده اش ترجیح دادند به آشنایان خود چیزی درباره اتیستیك بودن محمدحسین نگویند؛ چون «ترحم می كردند و این آدم را خفه می كند.» به خانواده اش می گفتند شما نمی دانید بچه را چطور تربیت كنید. محمدحسین دو خواهر و برادر كوچكتر از خودش دارد كه یك روز در بین نوبتی مرتضی را از مدرسه بازمی گردانند. مادرش می گوید آنها پاسوز مرتضی می شوند؛ چون هزینه توانبخشی و داروها زیاد است و نمی توانم برای این دو نفر خرج كنم: «یك بار برای بیهوشی مرتضی در دندانپزشكی ۸۰۰ هزار تومان پول دادیم. این بچه ها در دندانپزشكی همكاری نمی كنند، برای همین لازم است بیهوش شان كنند.»
مادرش می گوید آموزش و پرورش به آنها قول داده مربی تلفیقی در مدرسه داشته باشند، اما هنوز خبری نشده است: «امسال پس از ۹ سال مدرسه رفتن مرتضی را در مدرسه غیرانتفاعی ثبت نام كردیم. در مدرسه عادی خیلی اذیت می شد. برخی از معلم ها و مدیرها او را درك می كنند و بعضی هایشان نه. این بچه ها معلم جداگانه لازم دارند. آموزش و پرورش می گوید او را به مدرسه عادی ببرید، مدرسه عادی هم می گوید بفرستید غیرانتفاعی. این بچه بین هوا و زمین چه كند؟ معلم ها هم نمی دانند چه برخوردی با این بچه ها داشته باشند؟ رسانه به مردم آموزش نداده است كه به این بچه ها هم بها دهید، حق دهید. آنها توانایی های خوبی دارند، اما همین كه رفتار خاصی نشان می دهند، می گویند دیوانه است. نمی دانند این طور نیست كه بچه چیزی نفهمد. او به كسی آسیبی نمی رساند، فقط در خودش است.»
مركز آموزشی اتیسم نداریم
اتیسم نوعی اختلال رشدی است كه علائم آن تا پیش از سه سالگی بروز می كند و علت اصلی آن ناشناخته است. این اختلال بر رشد طبیعی مغز در حیطه تعاملات اجتماعی و مهارت های ارتباطی تاثیر می گذارد. كودكان و بزرگسالان اتیستیك، در ارتباطات كلامی و غیركلامی، تعاملات اجتماعی و بازی كردن مشكل دارند.
سعیده غفاری – مدیرعامل انجمن اتیسم- نیز در مورد وضعیت مراكز آموزشی مورد نیاز كودكان اتیستیك توضیح می دهد و می گوید: هم اكنون امكانات مربوط به این مورد در شهرستان ها زیر صفر است. مسئولان اگر نمی توانند امكانات مورد ضرورت را در اختیار خانواده ها قرار دهند، حداقل شناخت جامعه را افزایش دهند تا جامعه قضاوت را كنار بگذارد و رفتاری عادی با خانواده ها داشته باشد.
او ادامه می دهد: كودكان داخل طیف خوب و متوسط اتیسم می توانند وارد مدارس اتیسم شوند. تعداد بسیار اندكی از بچه هایی كه عملكرد بالایی دارند با وجود اینكه اذیت می شوند، اما وارد مدارس عادی می شوند، اما كودكانی كه عملكرد متوسط به پایین دارند، هیچ جایگاهی در جامعه ایران ندارند؛ نه مراكز آموزشی و نه مدارس اتیسم و نگهداری برای آنها وجود ندارد.
غفاری با تاكید بر اینكه اگر در زمان مناسب به طیف اتیسم رسیدگی نشود، كودك پسرفت می كند، اضافه می كند: كار توانبخشی باید به صورت مداوم انجام شود؛ در غیر این صورت از هركجا كه قطع شود، كودك پسرفت می كند. در حالیكه اگر توانبخشی و كاردرمانی و آموزش ها ادامه یابد این كودكان به سمت خود ایستا شدن می روند.
مدیرعامل انجمن اتیسم ایران همینطور می گوید: پیش بینی می گردد امسال بین ۳۰ تا ۴۰هزار نفر داخل طیف اتیسم شناسایی شوند؛ بنابراین اگر برنامه درستی برای غربال، ارزیابی، آموزش، درمان و حمایت و تقویت سازمان های مردم نهاد و خیریه ها وجود نداشته باشد، نه می توان خیرین را به سمت جامعه اتیسم سوق داد ونه خود جامعه می تواند از پس این هزینه ها برآید. خانواده هم كشش این هزینه ها را ندارد.
امكانات اجازه نمی دهد مدارس خاص اوتیسم داشته باشیم
۱۸ آذرماه امسال مجید قدمی - رییس سازمان آموزش و پرورش استثنایی كشور در همایش بین المللی اتیسم تصریح كرد: رویكرد ما در سازمان آموزش وپرورش استثنایی عادی سازی است. ما می خواهیم تا حد ممكن این دانش آموزان در كنار افراد عادی درس بخوانند، زیرا دانش آموزان امروز باید بتوانند در جامعه تعامل كنند و این تعامل مبتنی بر مهارت است كه باید در مدرسه آموخته شود، البته این آموزش نباید در یك فضای خاص و گلخانه ای صورت گیرد، بلكه باید این افراد را در فضایی عادی آموزش داد. در عین حال خط قرمز ما در این رویكرد آنجایی است كه یك كودك دارای اختلال یا خصوصیت های خاص نتواند آموزش عادی ببیند و شرایط آموزش عادی را نداشته باشد.
وی با اشاره به اینكه هم اكنون ۶۲ هزار دانش آموز دارای خصوصیت های خاص در جهت طرح تلفیق در مدارس عادی درس می خوانند، اظهار داشت: ۷۴ هزار نفر از این دانش آموزان در آموزش و پرورش استثنایی تحت آموزش قرار می گیرند. همینطور ۱۳۲ نفر از دانش آموزان مبتلا به اختلال اوتیسم در مدارس عادی تحصیل می كنند. اعتقاد دارم كه در حوزه هایی مانند اوتیسم یا اختلالات چند معلولیتی، بضاعت علمی ما در كشور كم است. معلم ها باید در مدارس علمی، تراز علمی شان را بالا ببرند و روش تدریس به گروه های خاص را بلد باشند. متاسفانه در این حوزه بضاعت علمی و دانشگاهی مان كم است و باید در این راستا نیرو تربیت نماییم.
قدمی همینطور افزود: باید به اولیای این كودكان آموزش دهیم تا ادامه برنامه های مدرسه را در خانه برای این كودكان انجام دهند و در این صورت است كه اثرگذاری مطلوب را در كودكان اوتیسم خواهیم دید. سالانه بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ نفر از افراد دارای اختلالات خاص را در مراكز تشخیصی مان شناسایی می نماییم. تیم سازمان آموزش و پرورش استثنایی تیمی كاملا متخصص است و در بخش های تشخیصی برنامه ای و آموزشی وارد عمل شده و به موازات این برنامه ها توسعه فضای آموزشی را هم پیش می برد. البته امكانات ما اجازه نمی دهد كه مدارس خاص اوتیسم داشته باشیم مگر آنكه تعداد این كودكان به حد نصاب برسد، اما سیاست كلی ما در تهران این است كه به صورت قطبی مدارسی را برای كودكان اوتیسم تولید نماییم.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب