مروری بر زندگی و آثار ابوعلی سینا به مناسبت روز پزشك
پروژه آسان: ایسنا نوشت: امروز، اول شهریور زادروز ابن سینا و روز پزشك است. او كه بزرگ ترین دانشمند، فیلسوف و پزشك بزرگ ایرانی در جهان اسلام است، در اواخر سده چهارم و اوایل سده پنجم قمری می زیست و 450 كتاب در زمینه های گوناگون از خود به جا گذاشت.
ابوعلی سینا در روستای افشانه نزدیك بخارا در ازبكستان كنونی متولد شد. پدرش كه مردی دانش دوست و از صاحب منصبان در حكومت سامانی بود، وی را به مدرسه بخارا فرستاد تا در آنجا به خوبی تحصیل كند. ابن سینا حافظه و هوشی خارق العاده داشت، به صورتی كه در ۱۴ سالگی از آموزگار خود پیشی گرفت.
او علم منطق را از استادش ابوعبدالله ناتلی آموخت. آنچه در سیر تاریخی زندگی ابوعلی سینا یك نقطه عطف به حساب می آید، نجات امیر خراسان از یك بیماری دشوار می باشد كه به دنبال آن توانست از كتابخانه باشكوه مخصوص شاهزادگان سامانی بهره مند شود. گفته می گردد كه وی در 18 سالگی بر خیلی از علوم تسلط یافت، و پیشرفت های بعدی وی از استدلال های شخصی اش نشأت می گرفت.
در بخشی از زندگی نامه ابن سینا به قلم یكی از شاگردانش، چنین آمده كه او پس از تمام كردن منطق نزد استادش به مطالعه در علم الهی و طبیعی پرداخته و سپس میل به فراگرفتن علم طب در او پدیدار شده است. ابن سینا در زمان كوتاهی این علم را، كه در آن زمان چندان دشوار به حساب نمی آمده، می آموزد و آن گاه به درمان بیماران و هم تدریس این علم مشغول می گردد.
ابن سینا بسیار پیرو فلسفه ارسطو بود و از این نظر به استادش فارابی شباهت دارد. همینطور كتاب "اغراض مابعدالطبیعه" فارابی تأثیری شگرف بر او گذاشت، چون كه با استفاده از مطالعه آن بود كه توانست كتاب "مابعدالطبیعه" ارسطو را به درستی فهم كند. شیخ الرئیس قبل از آن كه كتاب فارابی را بخواند، كتاب ارسطو را چهل بار خوانده اما به قول خود به كُنه آن پی نبرده است.
در زندگی نامه ابوعلی سینا مواردی چند از درمان صاحب منصبان به چشم می خورد؛ همچون آن كه مجدالدوله، حاكم آل بویه را كه به مالیخولیا مبتلاء بود، درمان كرد. او همینطور برای درمان شمس الدوله (برادر مجدالدوله) اظهار شد و بعد از آن به اجبار سمت وزارت وی را پذیرفت.
ابن سینا سال های پایانی عمر خویش را در اصفهان و نزد علاء الدوله گذراند، و در بیشتر سفرها با او همراه بود. در یكی از این سفرها به همدان در سال ۴۲۸ هجری، به قولنج مبتلاء شد و در اثر آن دارفانی را وداع گفت. آرامگاه ابوعلی سینا هم اكنون در شهر همدان قرار دارد.
آثار ابن سینا:
در عصر ابن سینا، عربی زبان رایج آثار علمی بود و دانشمندان ایرانی كه در آن روزگار می زیستند، كتاب های خویش را به زبان عربی نوشتند. بعدها برخی از این آثار به زبان های دیگر، همچون فارسیترجمه شد.
افزون بر این، ابن سینا در ادبیات فارسی هم دستی قوی داشته است؛ بیش از ۲۰ اثر فارسی به او منسوب است كه از میان آن ها دانشنامه علائی و رساله نبض از اهمیت بیشتری برخوردار می باشند. آثار فارسی ابن سینا، مانند سایر نثرهای علمی زمان وی، با رعایت ایجاز و اختصار كامل نوشته شده است.
از جمله مهم ترین آثار ابن سینا می توان به شفا، قانون فی الطب، الاشارات و التنبیهات فی المنطق والحكمه و بسیاری رساله های دیگر فارسی و عربی اشاره نمود.
مهم ترین اثر ابن سینا در پزشكی، كتاب "قانون" (القانون فی الطب) است كه آن را قبل از سال 406 هجری قمری، یعنی در حدود 35 سالگی تألیف كرد. این كتاب طی چندین سده، چه در سرزمین های اسلامی و چه در اروپای سده های میانه، همه كتاب های دیگر در این زمینه را تحت الشعاع قرار داد.
از خصوصیت های ابن سینا در پزشكی، مشاهدات بالینی او درباره بیماری های گوناگون است؛ از ناراحتی های پوستی و بیماری های ریوی گرفته، تا اختلال های سلسله اعصاب و انواع دیوانگی ها. او بر عنصر تجربه بسیار تكیه كرده و به كاربرد داروها اهمیت فراوانی می دهد؛ چنان كه بخشی از قانون را به داروها و خواص و كیفیات آن ها مختص كرده است.
ابن سینا در علم ریاضی و نجوم هم جایگاهی خاص داشت. بخش از كتاب شفا درباره ساختن آلات رصدی است و بخشی هم درباره ریاضیات است كه شامل چهار بخش هندسه، علم حساب، موسیقی و هیئت می گردد. ابن سینا در بخش ریاضیات، اصول اقلیدس را در كتاب شفا بررسی و تحلیل كرده است. از ابتكارات پرارزش ابن سینا در علم نجوم هم می توان به ساختن آلات اندازه گیری رصدی اشاره نمود.
ابن سینا پژوهش هایی هم در علوم طبیعی داشت و چگونگی پدیدآمدن كوه ها را به درستی بیان كرده است.
شاگردان ابن سینا:
ابن سینا علاوه بر آثار خود چند شاگرد هم تربیت كرد كه هر كدام دانشمند بزرگی در زمان خود شدند. از میان شاگردان او افراد زیر از شهرت بیشتری برخوردارند:
ابوالحسن بهمنیار بن مرزبان شاگرد بسیار معروف ابن سینا است كه بعضی از آثار وی در دست است. وی از زردشتیان آذربایجان بود كه بعدها مسلمان شد. یكی از كتاب های ابن سینا به نام "المباحث" بیشتر شامل جواب سؤالات بهمنیار است.
ابوعبیدالله عبدالواحد بن محمد جوزجانی از سال ۴۰۳ هجری تا هنگام مرگ ابن سینا پیوسته در خدمت او بوده و بعد از مرگ او به گردآوری و تألیف آثار او پرداخت. تبحر وی در ریاضیات بود.
ابوعبدالله محمد بن احمد المعصومی یكی دیگر از شاگردان مشهور ابن سینا است كه "رسالةالعشق" به نام او نوشته شده است.
شیخ علی نسائی خراسانی هم یكی دیگر از شاگردان ابن سینا است كه ناصر خسرو هم در سفرنامه اش از او نام می برد.
5656
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب