در گفت وگو با معاون پژوهشی دانشگاه اصفهان مطرح شد
رویکرد و سیاست های پژوهشی در دانشگاه اصفهان
پروژه آسان: پروژه آسان: اصفهان در عرصه حکمرانی تنها یک دانش نیست که می تواند به شما کمک نماید، بلکه فرد باید از دانش های مختلف اطلاع داشته باشد و بتواند با افراد صاحب نظر در آن رشته مذاکره و ارتباط برقرار کند.
ما بتازگی در دانشگاه اصفهان اندیشکده ای به نام «اندیشکده حکمرانی» راه اندازی کرده ایم و در این اندیشکده یک بوت کمپ شغلی نیز برگزار کرده ایم. در این برنامه، دانشجویان را با برنامه ها و طرح هایی آشنا می نماییم تا سیاست پژوهش شوند. در حقیقت، در این اندیشکده نشان داده می شود که در عرصه حکمرانی، تنها یک دانش نیست که می تواند به شما کمک نماید، بلکه فرد باید از دانش های مختلف اطلاع داشته باشد و بتواند با افراد صاحب نظر در آن رشته مذاکره و ارتباط برقرار کند، چونکه حل مسئله نیازمند دانش بین رشته ای است.
این قسمتی از صحبت های هادی امیری، عضو هیئت علمی و معاون پژوهشی دانشگاه اصفهان است که در گفت و گوی او با ایسنا، رویکردها و سیاست های پژوهشی دانشگاه اصفهان مورد بررسی قرار گرفت. در ادامه با به مشروح این گفت و گو می پردازیم.
لطفا بفرمایید که رویکرد شما در معاونت پژوهشی دانشگاه اصفهان نسبت به موضوع پژوهش تا حالا به چه صورت و چگونه بوده است؟
در این مدت، ما در معاونت پژوهشی دانشگاه اصفهان نگاهی را پیش گرفته ایم که بواسطه آن پژوهش را به سمت ارتباط با جامعه ببریم و بدین سان اثربخشی پژوهش را افزایش دهیم. در حقیقت، ما اثربخشی پژوهش را در دو محور تعریف کرده ایم؛ برای مثال زمانی که یک پژوهش بنیادی در رشته ای مانند رشته ریاضی به انجام می رسد، ممکنست تصور شود که این کاری که انجام شده، مخاطب بیرونی ندارد و در صنعت کسی وجود ندارد که بابت این کار انجام شده هزینه ای پرداخت کند. در چنین حالتی این سوال پیش می آید که اثربخشی چه می شود و در دنیا به چه شکل یک مقاله ریاضی مورد ارزیابی قرار می گیرد؟ در نتیجه با راهنمایی های آقای دکتر منصوری، متوجه شدیم این نکته که یک مقاله در کجا چاپ شود و چه تعداد ارجاع دریافت کند از اهمیت خاصی برخوردارست.
بنابراین ما برای پشتیبانی از رشته های نظری با این شاخص که این رشته ها در چه سطحی از اثربخشی قرار دارند آنها را ارزیابی می نماییم و اثربخشی را برمبنای «شاخصه های علم سنجی» تعریف می نماییم. البته تعدادی از رشته های بنیادی حتما باید در راستای رشته های کاربردی، ماموریت تعریف کنند. باید بگویم در خیلی از رشته های علوم پایه و نظری اگر ما خط تحقیقاتی نداشته باشیم، در حقیقت کار عبث انجام می دهیم، حتی اگر یک مقاله خوب با ارجاع بالا منتشر نماییم، چونکه در این صورت ما در دانشی به سر می بریم که از آن دانش ثروتی به ما نمی رسد.
بر اساس گفته های شما، یکی از محورهای اثربخشی پژوهش برمبنای «شاخصه های علم سنجی» تعریف می شود، محوری دوم اثربخشی پژوهش بر چه مبنایی است؟
محور دوم اثربخشی پژوهش، «ماموریت محوری» است. در عرصه «ماموریت محوری»، ما اهتمام کرده ایم اجزاء تبدیل دانش به ثروت را تکمیل نماییم. ممکنست این سوال پیش بیاید که فلسفه به عنوان یک علم بنیادی چه کاری باید انجام دهد؟ چاپ مقاله با citation (ارجاع دهی) بالا؟ یا بهتر است بوسیله این علم بررسی شود که در مدارس چگونه قدرت استدلالی دانش آموزان را ارتقاء دهیم؟ در رشته های بنیادی باید تعریف شود که چه کسی می خواهد روی این رشته کار کند؟ و مقرر است این علم به چه چیزی تبدیل شود؟
برای مثال، اگر رشته شیمی فیزیک را در نظر بگیریم، در این رشته، قبل از انجام آزمایش در لابراتوار ها، شبیه سازی هایی به انجام می رسد و این شبیه سازی ها به این کار می آیند که با صرفه جویی در مصرف مواد و جلوگیری از خطرات محتمل در لابراتوار ها، موجب می شوند پژوهشگر به نتایجی برسد و بعد از آن، گزینه های احتمالی را در لابراتوار بصورت عملی بررسی کند. این رشته کارایی انواع ترکیبات ممکن را می سنجد، اما این سوال پیش می آید که چه کسی مقرر است با این علم بر روی سلول خورشیدی کار کند؟ ایران یا یک کشور خارجی؟
حاصل کار، پژوهشگر را به این نتیجه می رساند که برای مثال این پنج ترکیب ممکنست در این سلول خورشیدی موجب افزایش کارایی شود. یک موسسه پژوهشی خروجی این پژوهشگر را می گیرد و از آن پنج ترکیب ممکنست به یک ترکیب برسد و در نهایت یک موسسه در کشورهای خارجی سلول خورشیدی را به وجود می آورد. اما آیا آنرا در اختیار ایران هم قرار می دهد؟ خیر، ما را تحریم می کند یا یک پول قابل توجهی برای فروش آن به خودمان از ما طلب می کند! از اینروست که ما «ماموریت گرایی» را مطرح کردیم.
«ماموریت گرایی» چه طرحی است و چگونه به کار می آید؟
طرحی که ما با عنوان «ماموریت گرایی» ایجاد کردیم به این شکل است که فردی که برای مثال در رشته شیمی فیزیک کار می کند باید تعریف کند که کار او در امتداد کار چه کسی است؟ و مقرر است چه کسی روی آن کار کند؟ و همین طور آن فردی که روی این پروژه کار می کند چه زمانی آنرا به ثروت تبدیل می کند؟
تا قبل از این طرح، اساتید به شکل دیگری کار می کردند؛ هر کدام تکه ای از پازلی را حل می کردند که نمی دانستند چه پازلی است و چه کسی آنرا طراحی نموده، یا اگر هم می دانستند آن پازل داخل ایران نبوده. در حقیقت، ما مطرح کردیم که حداقل برخی از اساتید با چنین نگاهی پیش بروند و نام آنرا گذاشتیم «هسته های پژوهشی». در رشته های مختلف کوشیدیم در قالب هسته های پژوهشی شروع و پایان یک دانش را تعریف نماییم. انجام این طرح نیز به اِعمال طرح دیگری به نام «اکوسیستم نوآوری فناوری» می تواند منجر شود.
پیوند طرحی مانند «اکوسیستم نوآوری فناوری» با دانشگاه چگونه است؟ آیا مقرر است بر طبق این طرح فضای فناوری و نوآوری در داخل دانشگاه ایجاد شود؟
کار دیگری که انجام دادیم این است که حقوق مالکیت تعریف کردیم و به صورتی کوشیدیم در قبال حقوق مالکیت یک آورد و سهمی را برای دانشگاه اصفهان داشته باشیم. ما نام این پروسه را گذاشتیم «اکوسیستم نوآوری فناوری». اکوسیستم نوآوری فناوری در دانشگاه به این شکل است که از هسته های پژوهشی آغاز می شود و این هسته ها با کار کردن بر روی مطالبی با شرکت های دانش بنیانی که در ناحیه نوآوری و رشد دانشگاه مستقر هستند با صنعت مرتبط می شوند و می کوشند با بهره گیری از فروش دانش فنی و محصولاتی که به وجود می آورند یک ثروتی را به وجود آورند و از آن ثروت یک سهمی به دانشگاه اصفهان می رسد. هم اکنون، ما درحال کامل کردن اضلاع و اجراء این اکوسیستم هستیم.
باید بگویم ما به شرکت هایی که در دانشگاه و خصوصاً در مرکز رشد دانشگاه شکل گرفته اند و به یک بلوغی رسیدند، این امکان را می دهیم که در ناحیه نوآوری دانشگاه مستقر شوند.
این شرکت های دانش بنیان از جنس دانشگاه هستند، برای اینکه افرادی که در آنها مشغول به فعالیت هستند، از اساتید و دانشجویان دانشگاه هستند، بنا بر این آنها بهتر می توانند محصول آن هسته های پژوهشی را در بازار به فروش برسانند. البته در خیلی از این موارد جهاد دانشگاهی می تواند با دانشگاه همراه شود و خیلی از مشکلات را مرتفع کند.
جهاد دانشگاهی چطور می تواند با دانشگاه همراه شود؟
جهاد دانشگاهی دراین زمینه می تواند با دانشگاه همراه شوند، چونکه یکی از خاصیت های جهاد دانشگاهی چابکی آنست. در ایجاد هسته های پژوهشی و ارتباط با شرکت های دانش بنیان و در تک تک این حلقه ها، جهاد دانشگاهی واحدهای مخصوص به خودش را دارد. برای مثال واحد تجاری سازی در جهاد دانشگاهی به آسانی می تواند برای شرکت های دانش بنیان بازار بوجود آورد.
از طرفی، شرکت های دانش بنیان معضل نیروی انسانی را دارند. در وضعیت بسیاری نیروی انسانی در ایران به خاطر بحث های حقوقی با مشکل مواجه می شود، در صورتیکه جهاد دانشگاهی در این خصوص هم می تواند در تامین نیروی انسانی بصورت شبکه ای ایفای نقش کند.
برای این که هسته های پژوهشی بتوانند ایده هایشان را پرورش دهند نیاز به سرمایه گذاری دارند. اغلب هزینه ها از جنس لابراتوار و تجهیزات آزمایشگاهی است و جهاد دانشگاهی نیز از نظر تجهیزات آزمایشگاهی، تجهیزات خوبی دارد که می تواند این تجهیزات را در اختیار ایده های منتخب در دانشگاه قرار دهد. همین طور در توانمند سازی دانشجویان می تواند به دانشگاه کمک نماید. سیستم های آموزشی دانشگاه در تربیت دانشجویی که توانایی و مهارت داشته باشد ناتوان یا به عبارتی کم توان شده است. جهاد دانشگاهی می تواند چنین دوره هایی را برگزار کند و به شکلی، حل کننده مسئله پرورش دهند. در این جهت دانشگاه و جهاد دانشگاهی می توانند با یکدیگر همکاری کنند.
ما بتازگی در دانشگاه اصفهان اندیشکده ای به نام «اندیشکده حکمرانی» راه اندازی کرده ایم و در این اندیشکده یک بوت کمپ شغلی نیز برگزار کرده ایم. در این برنامه، دانشجویان را با برنامه ها و طرح هایی آشنا می نماییم تا سیاست پژوهش شوند. در حقیقت، در این اندیشکده نشان داده می شود که در عرصه حکمرانی، تنها یک دانش نیست که می تواند به شما کمک نماید، بلکه فرد باید از دانش های مختلف اطلاع داشته باشد و بتواند با افراد صاحب نظر در آن رشته مذاکره و ارتباط برقرار کند، چونکه حل مسئله نیازمند دانش بین رشته ای است.
به تازگی مرکز رشد علوم انسانی با هدف ارتباط علوم انسانی با اقتصاد دانش بنیان در دانشگاه اصفهان برگزار شده است. به نظر شما علوم انسانی چطور می تواند با اقتصاد دانش بنیان مرتبط شود؟
ما با شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان به این تفاهم رسیدیم که مرکز رشد علوم انسانی را با همکاری شهرک علمی و تحقیقاتی در واحد نوآوری دانشگاه اصفهان راه اندازی نماییم. ایده ما این است که بر روی یک سری از تکنولوژی هایی که قدرت آفرین هستند کار نماییم. در این صورت مرکز نوآوری در دانشگاه اصفهان از پارک صنایع نرم و خلاق متمایز می شود. متاسفانه، ما تا حالا بر روی یک سری از تکنولوژی های نرمی که قدرت آفرین هستند کم کار کرده ایم.
علاوه بر این، یک صنایع سرگرمی در دانشگاه اصفهان وجود دارد که آن هم می تواند در قدرت آفرینی به ما کمک نماید. به این شکل که تعدادی از بحث های فرهنگی مانند تلاش و تغییر و… را می توان در قالب بازی به نسل بعد انتقال داد. علوم انسانی قدرت آفرین، آن قسمتی از علوم است که به تکنولوژی نرم مربوط می شود و می تواند اخلاق و فرهنگ جامعه را تحت تاثیر قرار دهد. ما اهتمام می نماییم در مرکز رشدی که با کمک شهرک راه اندازی می نماییم جهت گیری مان به سمت صنایع نرم و خلاقی باشد که قدرت آفرین هستند. به عبارتی، اولویت ما در دانشگاه اصفهان آن صنایع نرم و خلاقی هستند که می توانند قدرت آفرین باشند.
به طور کلی، هدف این است که از دانش علوم انسانی برای تاثیر گذاری در رفتار، ایده ها و افکار بهره ببریم. این مراکز می کوشند تا مسیر تجاری سازی علوم انسانی را هموار سازند. بطور کلی، بسترسازی برای نزدیک کردن علوم انسانی به بازار کار و تحقق اقتصاد دانش بنیان بر پایه علوم انسانی، دو نقش مهم و اساسی مراکز رشد علوم انسانی به شمار می روند.
در فرمایشات مقام معظم رهبری بحث تمدن سازی، بحثی عمیق است، البته ما کوچکتر از آن هستیم که به خودمان بگوییم تمدن ساز، اما می خواهم بگویم که در بعضی از حوزه های علوم انسانی متاسفانه ما اسیر نوعی از گفتمان شده ایم که این گفتمان خیلی با خواسته های و برنامه های مدنظر تناسب ندارد. ما اگر می توانستیم تغییر مسیر بدهیم و به سمتی برویم که برای مثال در گفتمان جمهوری اسلامی ایران فردی مانند سردار سلیمانی شدن افتخار باشد، کار مهمی انجام می دادیم. شهید کاظمی آشتیانی نیز روحیه اش به گونه ای بود که تکنولوژی نرم داشت، او می توانست همکارانش را کنار هم جمع کند و آنها با تمام کمبودها متعهدانه کار می کردند. در حقیقت، علوم انسانیِ ثروت آفرین و قدرت آفرین چنین خاصیتی دارد.
اکنون این سوال مطرح می شود که چگونه می توان فردی مانند سردار سلیمانی یا شهید کاظمی آشتیانی را پرورش داد؟ و نقش انسان هایی مانند آنها در ساختن جامعه نخبگانی به چه میزان است؟
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب