یك مروج علم:
نبود مرز بین خرافه و دانش، مهم ترین مشکل ترویج علم
به گزارش پروژه آسان یک فعال عرصه ترویج علم و منجم آماتور با تکیه بر اهمیت تشخیص مرز خرافه از علم اظهار داشت: نبود توجه به این مسئله سبب می شود بسیاری مباحث علمی را با خرافه اشتباه کرده و خرافات را بعنوان حقایق علمی در نظر بگیرند.
به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا، تأثیر عمیق و محسوس دستاوردهای علوم مختلف در زندگی امروز از یک سو و سرریز چالش های متعدد؛ مانند تغییر اقلیم، خشکسالی و نتایج آن بر زندگی انسان ها، آگاهی از آثار علم و توان تمایز قائل شدن بین علم، شبه علم و خرافه را به ضرورتی تبدیل نموده است.
علم در عام ترین معنا نوعی معرفت عمومی است و ترویج علم بعنوان مقوله ای فرارشته ای با هدف افزایش آگاهی عموم جامعه به علم مطرح و آسان ترین راهی است که امکان دسترسی و درک عامه مردم به نتایج علمی را میسر می سازد. معمولاً اهداف مختلفی از ترویج علم بیان می شود؛ برانگیختن توجه انسان به علم، رواج تفکر علمی و خردگرایی، کمک به رشد و نهادینه شدن فرهنگ علمی و روحیه پژوهش در جامعه، شناساندن دستاوردهای علمی به مردم و به صورت کلی ایجاد تمایز میان علم و خرافه گرایی همچون مهم ترین اهداف است.
ترویج علم از طریق های مختلف در جامعه ممکن است؛ رابطه بیشتر شخصیت های علمی و پژوهشگران با مردم، بیان ساده موضوعات علمی در رسانه های مختلف، فراهم آوردن امکان ارتباط مردم با موضوعات و ابزار علمی از نزدیک در موزه های علم و فناوری، رصدخانه ها، آسمان نماها و گروههای ترویج علم و سفرهای علمی برای رصد ستاره ها یا مشاهده پدیده های مختلف جغرافیایی و بیان منشا علمی آنها همچون آنها است.
رضا ماه منظر، دانش آموخته زیست شناسی سلولی مولکولی در مقطع کارشناسی ارشد واحد علوم تحقیقات دانشگاه آزاد و عضو انجمن ترویج علم دانشگاه تهران، دبیر علوم متوسطه اول و زیست شناسی و مروج علم در حوزه های زیست شناسی و نجوم تجربی در رویدادهای ترویج علم از سنین نوجوانی فعالیت نموده است.
وی در گفتگو با خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا ترویج علم را همچون فعالیتهای ذهنیت ساز دانست و اظهار داشت: ترویج علم را رسالت اصلی خود می دانم، البته استعدادیابی و مبارزه با خرافات را هم در این فعالیتهای ترویج علم دنبال می کنم.
ماه منظر مهم ترین مشکل در ترویج علم را بخصوص بین مردم عادی تشخیص مرز خرافه از علم دانست و اظهار داشت: همین مساله سبب می شود بسیاری مباحث علمی را با خرافه اشتباه کرده و خرافات را بعنوان حقایق علمی در نظر بگیرند.
ذهنیت مسموم در زمینه دانش مسبب بی علاقگی دانش آموزان به علوم پایه
این معلم مقطع متوسطه در مورد دلیل کاهش علاقه به رشته های علوم پایه در مدارس هم اظهار نمود: ذهنیت مسموم و نابجایی که در زمینه آگاهی و دانش در کشور به وجود آمده مقصر اصلی این مسئله است.
ماه منظر افزود: وقتی فردی می خواهد در مقطع متوسطه انتخاب رشته کند، نخستین معیار یا درامد، یا هم چشمی بین خانواده هاست.
از راست: عبالجسین کلانتری، معاون فرهنگی واجتماعی وزارت علوم و رضا ماه منظر این مروج علم افزود: ضمن این که ما در مدارس شوق یادگیری به مبحث خاص در دانش اموزان ایجاد نکرده ایم. هیچ کشوری فقط به دکتر و مهندس نیاز ندارد. کشور ما هم مثل کشورهای دیگر به شاخه های متنوعی از دانش و دانش آموخته ها نیاز دارد که همه کاربردی هستند و اگر یک فرد بداند به چه چیزی علاقه دارد می تواند در زمینه علاقه خودش ادامه تحصیل بدهد.
وی اظهار داشت: چون درامد و هم چشمی مهم می باشد همه فقط می خواهند پزشک شوند، ولی بسیاری دانش آموزان پس از ورود به دانشگاه و پیمودن چند ترم متوجه می شوند به این رشته علاقه ندارند که دیگر دیر است. هم جای فرد دیگری را اشغال کرده و هم به علاقه خودش نرسیده، هم به اندازه پزشکان دیگر موفق نخواهد بود و رضایت شغلی و زندگی نخواهد داشت.
برخی برنامه ها فقط برای لایه خاصی از جامعه تعریف شده است
وی در مورد هدایت تحصیلی برای دانش آموزان به حضور در مناطق مختلف تهران همینطور شهرهای دیگراشاره کرد و توضیح داد: این نوع برنامه ها برای جهت دهی ها به دانش آموزان برای لایه خاصی از افراد تعریف شده، در صورتی که با هزینه بسیار ساده می توانیم دانش و طعم لذت بردن از آنرا به دانش آموزان نشان دهیم.
ماه منظر ضمن اشاره به برکت فضای مجازی برای ترویج علم در دوران کرونا اظهار داشت: در این دوران به جای این که یک میکروسکوپ را ببریم و فقط دو نفر چند نمونه را ببینند، این نمونه ها را همزمان و از راه فضای مجازی به بیشتر از ۱۰ نفر نشان دادیم.
حمایت هایی از این فعالیت ها شد؛ مثلاً در کانال شاد یا فضای مجازی با مروجان علم توافق کردند که کارهایی مانند رصد ماه را در این فضا برای دانش آموزان انجام دهند و در مجموع با شرایط فعلی، فضای مجازی بسیار می تواند مفید باشد.
از بسترهای فضای مجازی برای ترویج علم استفاده کنیم
وی تصریح کرد: آموزش و پرورش نباید بسترهای به وجود آمده در فضای مجازی را رها کند، چون حتی کودکان مناطق محروم هم می توانند از آموزش ها در این فضا استفاده کنند. اما چون آموزش سنتی در فکر مسؤلان آموزشی کشور غالب شده تصور می کنند آموزش مجازی فقط برای دوران کرونا بود؛ در صورتی که مثلاً کانال شاد با وجود همه نقصها و مشکلاتی که از جهت قطعی اینترنت یا ذخیره فایل ها داشت، برای کودکان خوب بود.
این منجم تجربی اظهار داشت: استفاده از فضای مجازی برای محیط های دانشگاهی هم خوب بود، مثلاً ما کارگاهی با محوریت رصد خورشید با تلسکوپ اچ آلفا را برای این رصد استفاده کردیم. در صورتی که تلسکوپ اچ آلفا (هیدورژن آلفا) تنها تلسکوپ متناسب برای رصد خورشید است و فقط یک تلسکوپ اچ آلفا مناسب و خیلی بزرگ در خاورمیانه وجود دارد، در این صورت اگر از فضای مجازی برای رصد خورشید استفاده نماییم فقط تعداد محدودی نمی توانند از آن استفاده کنند و تعداد بیشتر می شود.
امان از خرافه گرایی در جامعه
ماه منظر با تکیه بر افزایش خرافه گرایی در کشور اظهار داشت: متاسفانه خرافه گرایی در ایران زیاد شده و نهادی مثل آموزش و پرورش هم کاری نکرده است. امروز نسلی از دانش آموزان را داریم که برای مسائل و کارهای روزمره دنبال خرافه با اسامی جدید هستند ولی درونمایه آنها خرافات است. البته جامعه اینطور است و کودکان هم که بخشی از جامعه هستند به این سمت می روند اما کودکان بخش مهم و ریشه جامعه هستند.
وی افزود: انها به صفحات زرد در اینستاگرام رو می آورند که خرافه را رواج می دهند ولی نشریاتی مثل نشریه نجوم که علمی هست رو به ورشکستگی دارد. مثلاً یک فرد سنگ کوارتز می خرد و فکر می کند این سنگ انرژی مثبت دارد، در صورتی که اصلا دلیل استفاده از سنگ کوارتز را نمی داند.
این مروج علم تصریح کرد: آموزش و پرورش باید مرز خرافه، علم و اعتقاد مذهبی را برای دانش اموزان مشخص نماید. چونکه عده ای افراد سودجو با آمیختن خرافه و اعتقادات مذهبی به بدنه فرهنگ علمی یک جامعه ضربه می کنند.
منبع: پروژه آسان
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب