سهم دانش آموزان مدارس دولتی از برترین های کنکوری آب رفت
مبحث عدالت آموزشی و کیفیت مدارس دولتی، دغدغه تازه ای نیست؛ هرساله برنامه هایی به منظور ارتقای کیفیت مدارس دولتی با نیم نگاهی به اسناد بالادستی طراحی و اجرا می شود، اما نمود عینی ملموسی نمی یابد و نمی توان طعم کیفیت آموزش را در همه مدارس دولتی چشید.
به گزارش پروژه آسان به نقل از ایسنا، نتایج امتحانات نهایی و اعلام وضعیت تحصیلی نفرات برتر کنکور سراسری همچون مصادیقی است که می تواند فاصله میان دانش آموزان محصل در مدارس دولتی با دیگر مدارس خاص را به خوبی به نمایش بگذارد. از چندسال گذشته که سهم دانش آموزان مدارس خاص در گردونه برترین های «کنکور سراسری» به صورت مشهودی افزایش پیدا کرد، زنگ خطر تشدید ناعدالتی آموزشی هم به صدا درآمد.
برپایه اطلاعات انتشار یافته در رسانه ها در خصوص وضعیت تحصیلی نفرات برتر کنکور، «از مجموع ۴۰ داوطلبی که از جانب سازمان سنجش بعنوان برترین ها معرفی شده اند ۲۹ داوطلب در مدارس سمپاد، ۹ داوطلب در مدارس غیردولتی، یک دانش آموز در مدرسه دولتی و یک دانش آموز در دبیرستان نمونه دولتی تحصیل کرده اند.»
هرچند دور از ذهن نیست که نفرات اول کنکور سراسری در هر کدام از رشته ها، نخبگان دانش آموزی باشند و نتوان با اتکای صرف به نتایج کنکور، تحلیلی همه جانبه از وضعیت آموزشی کشور به دست آورد اما عواملی چون طبقاتی شدن آموزش، تولید نابرابری های اجتماعی و دور شدن از عدالت آموزشی را هم نمی توان در بروز چنین نتایجی بی اثر و کمرنگ دانست، آن هم در شرایطی که هرساله بر آمار نفرات برتر کنکوری برآمده از دل مدارس سمپادی و غیردولتی افزوده می شود.
دست خالی مدارس دولتی در رقابت های کنکوری
همه ساله شماری از نخبگان دانش آموزی به مدارس تیزهوشان می روند و برخی دیگر که وارد این رقابت نمی شوند رهسپار مدارس غیردولتی خاص می شوند؛ خانواده ها برای آنها هزینه کرده و نتیجه می گیرند، اما دانش آموزان مدارس عادی دولتی از این گردونه باز می مانند.
در این میان، گروهی از کارشناسان و سیاست گذاران حوزه آموزش معتقدند رشد بیش از اندازه و بدون برنامه مدارس غیردولتی، حرکت به سمت طبقاتی شدن آموزش و پرورش، نمودی از بی عدالتی آموزشی در توزیع غیرنرمال نفرات برتر کنکور است و گروهی دیگر معتقدند بی کیفیتی آموزش در مدارس دولتی را نباید به حساب رشد مدارس غیردولتی گذاشت بلکه باید فکری جدی به حال کیفیت آموزش در مدارس دولتی کرد.
اگر فتیله مدارس غیر دولتی پایین کشیده شود، به مدارس دولتی کمک می شود؟
در همین راستا، احمد محمودزاده، رئیس سازمان مدارس غیردولتی پیرامون رتبه های برتر دانش آموزانِ مدارس غیردولتی در کنکور سراسری اظهار داشت: رتبه های المپیاد و کنکور را بررسی کنید، مدارس غیر دولتی به اندازه سهم خود حضور دارند، باید هم به منظر کیفی و هم کمی توجه کرد. چنین رقابت هایی به ارتقای شاخصهای آموزشی و پرورشی کمک می نماید. این گونه تصور نکنید اگر فتیله مدارس غیر دولتی پایین کشیده شود، به مدارس دولتی کمک می شود.
وی تصریح کرد که تقابل میان مدارس دولتی و غیر دولتی سبب افزایش کیفیت مدارس دولتی نمی گردد.
به همین بهانه، حجت الله بنیادی، استاد دانشگاه فرهنگیان، کارشناس و پژوهشگر حوزه آموزش وپرورش در گفتگو با ایسنا، به تبیین عوامل بی کیفیتی در مدارس دولتی و مصادیق روشنی از عدم برقراری عدالت آموزشی در کشور پرداخت و اظهارکرد: یک علت چنین رخدادی را میتوان در این جست که نظام آموزشی ما ناعادلانه است و فرصت های برابری را برای دانش آموزان به صورت نسبی مهیا نکرده ایم.
وی ادامه داد: علت دوم این که کنکوری و شیوه پذیرش دانشجوی ما در کشور، شیوه صحیحی نیست؛ چه آن کنکوری که تابحال برگزار می شده و چه مصوبه جدید شورایعالی انقلاب فرهنگی که با اجرای آن همان استرس ها، نگرانی ها از ناعدالتی و تضییع حقوق استمرار خواهد داشت.
«معلم»، اصلی ترین مولفه کیفیت آموزشی
این استاد دانشگاه فرهنگیان اصلی ترین مولفه کیفیت آموزشی را «معلم» دانست و اظهار داشت: ببینید نظام آموزشی ما در مورد تأمین معلم چگونه عمل می کند؛ تأمین عادلانه معلم بسیار مهم و یکی از شاخصهای عدالت آموزشی، دسترسی به معلم است. نرخ پوشش تحصیلی ما عدد قابل قبولی است، اما از لحاظ کیفیت و دسترسی به تحصیلِ با کیفیت گرفتار چالش های بسیاری هستیم. کلاس های درسی در کشور داریم که نسبت دانش آموز به معلم در آنها ۵۲ به یک است. در عین حال استان هایی داریم که این نسبت ۱۷ به یک است.
بنیادی افزود: در کلاس درس ۴۵ دقیقه ای که ۵۲ دانش آموز دارد، هر دانش آموز در نهایت ۵۰ ثانیه فرصت تعامل و گفت وگوی اختصاصی با معلم را پیدا می کند و در کلاس ۱۷ نفره ای، هر دانش آموز حدود سه دقیقه فرصت دارد تا به صورت اختصاصی با معلم گفتگو کند. یک اختلاف سه برابری وجود دارد و این ناعدالتی آموزشی در مدارس دولتی است.
وی با طرح این پرسش که آیا معلمانی که استخدام می شوند از حیث شایستگی ها و دوره هایی که گذرانده اند یکسان هستند؟ اظهار نمود: چند گروه معلم داریم؛ نخست معلمان پذیرفته شده از راه کنکور سراسری که چهارسال درس می خوانند و در واقع یک دوره خاص معلمی چهارساله می بینند؛ ضمن آنکه پیش از ورود به دانشگاه مراحل مصاحبه و گزینش را طی کرده اند. گروه دوم، مهارت آموزان ماده ۲۸ اساسنامه دانشگاه فرهنگیان هستند که لیسانس گرفته و به دنبال شغل مناسب، در آزمون استخدامی شرکت کرده اند. اینها باید یک سال دوره معلمی ببینند اما در عمل این دوره ها کمتر از یکسال به اتمام می رسند.
این کارشناس آموزش و پرورش افزود: گروه سوم، سرباز معلمان هستند که آمده اند خدمت سربازی شان را بگذارند و هدفشان معلمی نیست. گروه چهارم معلمان خرید خدمات هستند که نه تکلیف بیمه شان مشخص است و نه دوره دیده اند، بلکه موسساتی آنها را به کار گرفته اند. گروه پنجم آموزشیاران نهضت سوادآموزی و مربیان پیش دبستانی بودند که وارد آموزش و پرورش شدند. حال آیا توانمندی، انگیزه و شایستگی معلمان فوق با همدیگر یکسان است؟.
بنیادی تصریح کرد که ازاین رو نظام آموزشی ما در تأمین معلم که اصلی ترین مولفه کیفیت، قبولی دانش آموزان در دروس مختلف و کسب معدل خوب است، کاملا ناعادلانه عمل می کند.
وی با اعلان اینکه معلم خرید خدماتی با دریافتی سه تا چهار میلیون تومانی با معلم رسمی با کف دریافتی هفت میلیون تومانی از حیث انگیزه کاری هم با یکدیگر یکسان نیستند اظهار داشت: باید مجدد متذکر شوم که نظام آموزشی ما از حیث امکانات، ناعادلانه است.
ناکارآمدی نظام استعدادسنجی و هدایت تحصیلی
این استاد دانشگاه فرهنگیان اضافه کرد: از آن سو، چالش هایی در سنجش و پذیرش دانشجویان و مهم تر از آن، هدایت تحصیلی دانش آموزان داریم. در روند سنجش و پذیرش دانشجو، لازم است علایق، توانمندی ها، استعدادها و شایستگی های دانش آموزان از اول ابتدایی به تدریج شناسایی و در پرونده ای به ثبت برسد. در این صورت دانش آموز هنگام ورود به پایه دهم می داند که باید در چه مسیری ادامه دهد.
بنیادی ضمن اشاره به این که نظام استعدادسنجی و هدایت تحصیلی ما به درستی عمل نمی کند و شناخت جامعی از دانش آموزان نداریم اظهار داشت: سندتحول بنیادین آموزش و پرورش در راهکار(۱ ۲ -۳) بر « طراحی و استقرار نظام جامع هدایت تحصیلی و استعدادیابی به منظور هدایت دانش آموزان به سمت رشته و حرَف و مهارت های مورد نیاز حال و آینده کشور متناسب با استعدادها، علاقه مندی و توانایی های آنان» تاکید دارد، اظهار نمود: راهبردهای ملی نقشه جامع علمی کشور هم «ارتقای نظام مشاوره و استعدادیابی و هدایت تحصیلی کشور» و « طراحی و استقرار نظام جامع مشاوره، استعدادیابی و هدایت به منظور هدایت دانش آموزان و دانشجویان به سمت رشته های علمی متناسب با اولویت های کشور برپایه استعداد و علاقه مندی و توانایی های آنها و اولویت های کشور» را مورد تاکید قرار داده است.
وی افزود: نظام آموزشی ما عمده دانش آموزان را به سمت کنکور هدایت می کند و این، در حالی اتفاق می افتد که نگاه جامعی به سوابق تحصیلی نمی نماید. با مصوبه شورایعالی انقلاب فرهنگی قصد دارند معدل و سوابق تحصیلی را هم در فرآیند سنجش دانشجو، دخیل کنند، اما آیا آموزش و پرورش ما همین امتحانات نهایی فعلی را کاملا ایمن برگزار می کند؟ یا در همین کنکور که حساسیت بسیاری روی آن وجود دارد، بحث تقلب و فروش سوالات حاشیه ساز نشده است؟.
این کارشناس آموزش و پرورش افزود: حالا بحث "معدل" هم اضافه شده و حساسیت ها به شکل دیگری افزایش پیدا کرده است و امتحانات نهایی را به دروس خاص محدود کرده اند و سنجش و پذیرش دانشجو به کل استعداد و شایستگی های دانش آموزان معطوف نشده است. در چنین شرایطی است که همان رویه قبلی، استمرار می باید و آن توانمندی که بتواند شایسته ترین افراد را برای ادامه تحصیل و خدمت به کشور انتخاب نماید به درستی شناسایی و به کار گرفته نمی گردد و متاسفانه افرادی انتخاب می شوند که نه همه آنها، اما بخش قابل توجهی پول بیشتر و معلم و مدرسه بهتری داشته اند و معدل بهتری کسب کرده اند و توانسته اند بهتر تست بزنند.
بنیادی با تکیه بر این که باید بتوانیم شایسته ترین و لایق ترین جوانان را برای ادامه تحصیل انتخاب نماییم تا در آینده خدمات بهتری به مردم عرضه کنند اظهار داشت: ما این کار را نمی نماییم بلکه می گوییم هرکس پول بیشتری دارد، به مدرسه بهتری می رود و یا در کلاس کنکور شرکت می کند می تواند بهترین صندلی های دانشگاه ها را از آن خود کند.
جداسازی دانش آموزان از یکدیگر، مصداق دیگر ناعدالتی
وی در بخش دیگری از سخنانش، تنوع مدارس و جداسازی دانش آموزان از یکدیگر را هم یک مصداق دیگر ناعدالتی و خالی شدن استعدادها از مدارس دولتی و افت کیفیت این مدارس دانست و اظهار داشت: ما شماری از دانش آموزان را تحت عنوان تیزهوش جدا کرده و به مدارس خاص می فرستیم که می تواند به کیفیت مدارس دولتی ضربه بزند. از طرفی هوش انواع مختلفی دارد و فقط منحصر به ریاضیات و... نیست. ما به انواع دیگر هوش توجه نمی نماییم.
برخی علل موفقیت دانش آموزان سمپادی و غیردولتی در کسب رتبه های برتر کنکور
این استاد دانشگاه فرهنگیان افزود: خدمات عرضه شده به دانش آموزان از جانب کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، پژوهش سراها، اردوگاه ها و.... هم عموما در شهرها برگزار و در روستاها عرضه نمی گردد.
بنیادی به صورت خاص به برخی علل موفقیت دانش آموزان سمپادی و غیردولتی در کسب رتبه های برتر کنکور هم اشاره نمود و اظهار داشت: غلبه نگرش کنکور محوری در مدارس غیردولتی، برگزاری کلاس های کنکور در نوبت دوم مدارس غیردولتی، برگزاری اردوهای خاص چند هفته ای با هدف تقویت مهارت های تست زنی، تأمین معلمان مجرب از جانب مدارس خاص و غیردولتی و محرومیت خیلی از شهرستان ها از مدارس سمپاد همچون علل توزیع نامتقارن و ناعادلانه محصلان مدارس مختلف در کسب رتبه های برتر کنکوری است.
منبع: پروژه آسان
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب