نگاهی تازه به طراحی شهری با محوریت نیازهای بچه ها
سه عامل کلیدی برای ساختن شهری امن و شاد برای خردسالان
پروژه آسان: در سالیان اخیر، زندگی شهری خردسالان به یکی از دغدغه های جدی خانواده ها و مسئولان تبدیل گشته است. اما آیا شهرهای ما واقعا برای خردسالان مناسب هستند؟ پژوهشی تازه، پاسخ و راهکاری مهم برای این پرسش دارد.
به گزارش پروژه آسان به نقل از ایسنا، خردسالان در شهرها زندگی می کنند، اما شهرها اغلب برای بزرگسالان تولید شده اند. در صورتیکه آمارها نشان می دهند جمعیت خردسالان در شهرهای ایران بالا است، بیشتر فضاهای شهری نه فقط نیازهای خاص آنها را درنظر نمی گیرند، بلکه گاهی محیط های ناهماهنگ و حتی خطرناکی برای رشد جسمی، ذهنی و اجتماعی خردسالان محسوب می شوند. در سطح جهانی نیز انتظار می رود تا سال ۲۰۵۰ میلادی (۱۴۴۴ هجری شمسی)، بالاتر از ۷۰ درصد خردسالان جهان در شهرها ساکن باشند. این آمار زنگ خطری برای برنامه ریزان شهری است تا نگاه تازه ای به طراحی، مدیریت و سیاستگذاری محیط های شهری داشته باشند.
اهمیت این مساله زمانی بیشتر می شود که بدانیم خردسالان برای رشد سالم به فضاهای امن، سبز، قابل پیاده روی و محیط هایی با فرصت های تعامل اجتماعی نیاز دارند. این فضاها باید به شکلی طراحی شوند که حس استقلال، امنیت و نشاط را برای آنها به همراه داشته باشند. متاسفانه در خیلی از مناطق شهری خصوصاً در بافت های فرسوده و ناکارآمد، نه فقط زیرساخت های مناسب برای خردسالان وجود ندارد، بلکه به سبب رشد سریع جمعیت کودک، وضعیت بمراتب بحرانی تری هم به وجود آمده است. از ین جهت، تامین شهرهایی که به حقوق و نیازهای خردسالان توجه داشته باشند، دیگر یک انتخاب نیست، بلکه ضرورتی اجتناب ناپذیر است.
در این راستا، رستم صابری فر، دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری در دانشگاه پیام نور تهران، پژوهشی کاربردی درباره ی چگونگی طراحی شهری مناسب برای خردسالان انجام داده است. وی در این مطالعه تلاش نموده تا مدلی برای ساختن شهرهایی ارائه کند که با نیازها و خاصیت های خردسالان هم خوانی داشته باشد. این مطالعه بطور مشخص بر کلانشهر مشهد تمرکز داشته، اما نتایج آن قابلیت تعمیم به دیگر شهرهای کشور را نیز دارد.
روش اجرای این مطالعه بصورت توصیفی-تحلیلی بوده است، یعنی اطلاعات موجود بررسی شده و سپس تحلیل دقیق تری برمبنای آنها انجام شده است. داده های مورد نیاز بوسیله پرسش نامه ای جمع آوری شده که اعتبار علمی آن تأیید شده بود. این پرسش نامه ها توسط ۹۰ نفر از متخصصان حوزه های مرتبط مانند برنامه ریزی شهری، علوم اجتماعی و روان شناسی تکمیل شده اند. در ادامه، داده ها با بهره گیری از روش های آماری پیشرفته تحلیل شدند تا ابعاد اصلی مورد نیاز برای ساختن شهر دوستدار کودک شناسایی شود.
نتایج به دست آمده نشان دادند که سه مؤلفه اساسی در ایجاد یک شهر مناسب برای خردسالان نقش دارند: حضور و نقش آفرینی نظام سیاسی، طراحی درست فضاهای فیزیکی و رعایت حقوق خردسالان. نکته مهم این است که بعد سیاسی یعنی سیاستگذاری و حمایت نهادهای حاکمیتی مهم ترین عامل در این مدل محسوب می شود. این یافته برخلاف رویکرد های رایج است که بیشتر به ساخت فضاهای بازی یا پارک محدود می شوند.
پژوهشگر تاکید می کند که تمرکز صرف بر جنبه های فیزیکی شهر، مثل ساخت فضای سبز یا زمین بازی، کافی نیست. اگر نقش سیاست گذاران و نهادهای دولتی جدی گرفته نشود، امکان دستیابی به شهری واقعا دوستدار کودک در عمل ناممکن خواهد بود. این یعنی باید سیاستها و برنامه ها به شکلی تنظیم شوند که خردسالان نه فقط دیده شوند، بلکه در اولویت قرار بگیرند.
اطلاعات تکمیلی این مطالعه که نتایج آن در «فصلنامه جغرافیا و توسعه» متعلق به دانشگاه سیستان و بلوچستان انتشار یافته اند نیز نشاندهنده آن هستند که هنوز در ایران و حتی در خیلی از نقاط جهان، شهر دوستدار کودک به عنوان یک مفهوم اجرائی و دقیق پیاده سازی نشده است. دلیل اصلی این امر آنست که تا حالا درک جامعی از خاصیت های چنین شهری وجود نداشته و به طور معمول تحقیقات فقط به یکی از ابعاد موضوع پرداخته اند. در صورتیکه این مطالعه نشان میدهد ساخت چنین شهری نیازمند هماهنگی میان طراحی فیزیکی، تضمین حقوق کودک و نقش آفرینی جدی نهادهای سیاسی است.
از دیگر نکات مهم این مطالعه، پیشنهاد استفاده از نظرات خود خردسالان در تحقیقات آینده است. چون در نهایت، بهترین قضاوت درباره ی یک شهر دوستدار کودک را کسی می تواند بکند که خودش کودک است و مستقیماً با آن محیط زندگی می کند. همین طور پژوهشگر پیشنهاد می دهد که مطالعات آینده با جامعه آماری بزرگ تری انجام شوند تا نتایج دقیق تر و قابل اتکاتری به دست آید.
این مطلب پروژه آسان را پسندیدید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب