چرا سر این کوسه شبیه به چکش است؟
به گزارش پروژه آسان، در اعماق اقیانوس، جایی که رقابت برای زنده ماندن هر لحظه ادامه دارد، موجودی شنا می کند که ظاهرش بیشتر شبیه یک اختراع عجیب وغریب است تا یک طراحی طبیعی. کوسه سرچکشی با سر پهن و کشیده خود، همانند یک چکش بزرگ در دل آب ها حرکت می کند.
به گزارش پروژه آسان به نقل از خبر آنلاین، کوسه های سرچکشی (Sphyrnidae) خانواده ای از کوسه ها هستند که گونه های مختلفی با اندازه های متفاوت را شامل می شوند. بزرگ ترین گونه، کوسه سرچکشی بزرگ (Great Hammerhead) است که طول متوسط آن به ۴ متر می رسد. در مقابل، کوچک ترین گونه یعنی بونتهد (Bonnethead) تنها حدود ۱.۵ متر طول دارد. علیرغم این اختلاف در اندازه، همه آنها با دهان کوچک و سر پهن چکشی شکل شناخته می شوند. این فرم سر، بارزترین خاصیت تشخیصی این گروه از کوسه هاست که نقش کلیدی در زندگی روزمره آنها ایفا می کند.
به نقل از یک پزشک، یکی از مهم ترین مزایای سر چکشی در کوسه سرچکشی، افزایش چشم گیر میدان دید است. در سال ۲۰۰۹، پژوهشی نشان داد که گونه های سرچکشی مانند کوسه بال سر (Winghead Shark) و کوسه سرچکشی چین دار (Scalloped Hammerhead) میدان دید دوچشمی به ترتیب ۴۸ و ۳۴ درجه دارند. این در حالیست که کوسه هایی با پوزه باریک تر، مانند کوسه لیمویی (Lemon Shark)، تنها حدود ۱۵ درجه میدان دید دارند. چنین تفاوتی به کوسه سرچکشی این امکان را می دهد که در آب های وسیع و پرخطر، هم در شکار ماهی مرکب و سفره ماهی و هم در فرار از شکارچیان دیگر، برتری قابل توجهی داشته باشد.
کوسه سرچکشی علاوه بر دید وسیع، از توانایی درک میدان الکتریکی یا الکترورسپشن (Electroreception) یا دریافت میدان های الکتریکی بهره می برد. این قابلیت بوسیله اندامی به نام آمپول های لورنتزینی (Ampullae of Lorenzini) به دست می آید؛ شبکه ای از مجاری پر از ژل که میدان های الکتریکی بسیار ضعیف تولیدشده توسط شکار یا دشمنان احتمالی را دریافت می کند. در بیشتر کوسه ها این اندام ها روی پوزه متمرکز هستند، اما در کوسه سرچکشی، سر پهن و کشیده فضایی گسترده برای توزیع این گیرنده ها فراهم می آورد. همین مورد موجب می شود آنها با دقت بیشتری طعمه های پنهان در ماسه یا تاریکی را پیدا کنند.
یکی دیگر از کارکردهای سر چکشی در کوسه سرچکشی، توانایی انجام مانورهای سریع و ناگهانی است. تحقیقات نشان داده اند که این ساختار مانند بال های هواپیما عمل نمی کند و نیروی بَران (Lift) ایجاد نمی کند، بلکه حتی مقاومت (Drag) بیشتری در مقابل حرکت به وجود می آورد. با این وجود، همین طراحی به کوسه امکان می دهد تا در لحظه تغییر جهت دهد و چرخش های تند انجام دهد. چنین قابلیتی در هنگام کمین برای شکار یا فرار از خطر، برتری بزرگی شمرده می شود. کافی است تصور کنید کوسه ای با سرعت بالا در دل اقیانوس حرکت می کند و در کسری از ثانیه مسیرش را تغییر می دهد؛ این همان چیزی است که سر چکشی به یاری او می آید.
ظاهر عجیب کوسه سرچکشی فقط یک خاصیت منحصر به فرد در دنیای کوسه ها نیست. نمونه های مشابه این ساختار در طبیعت بارها و بارها بوجود آمده اند. کرم های سرچکشی (Bipalium) و حتی موجودات منقرض شده ای مانند دیپلو سرآسپیس (Diploceraspis) هم شکل هایی مشابه دارند. این پدیده نمونه ای روشن از «تکامل همگرا» (Convergent Evolution) است؛ یعنی شرایط زیست محیطی مشابه می تواند در گونه های بطورکامل متفاوت، سازگاری های حدودا یکسانی ایجاد نماید. به بیان دیگر، طبیعت بارها و بارها به ایده «سر چکشی» بازگشته است برای اینکه این طراحی کارایی ویژه ای در شکار و بقا دارد.
منبع: پروژه آسان
این مطلب پروژه آسان را پسندیدید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب