خیز دانش بنیان ها برای تامین نهاده های دامی
واردات گسترده سالانه 4/3 میلیون دلار خوراک دام و طیور به کشور سبب شده تا توان داخلی تولید این محصولات به خوبی کاربردی نشود حال شرکت های دانش بنیان ایرانی برای جایگزینی این کمبود و توقف واردات خیز برداشته اند.
از رقم واردات ۴/۳ میلیارد دلار واردات نهاده های دامی بیش از دو میلیارد دلار واردات شامل ۹ میلیون تن ذرت، ۷۰۰ میلیون دلار انواع کنجاله و ۶۰۰ میلیون دلار جو دامی می شود.
کارشناسان معتقدند که اگر ۱۰ درصد این میزان را بتوان با اجرای طرح های دانش بنیان داخلی جایگزین خوراک دام کرد، می توان انتظار داشت که واردات قسمتی از نهاده های دامی در سال نخست به ارزش حداقل ۳۰۰ میلیون دلار کم شود.
بر اساس اعلام مسئولان وزارت جهاد کشاورزی، ایران در صنعت طیور هفتمین کشور دنیا است. تعدادی از با اهمیت ترین نقاط قوت این صنعت در کشور عبارت است از «برخورداری از نیروی کار متخصص»، «امکان ساخت و دسترسی به بیشتر لوازم، تجهیزات و ماشین آلات مورد نیاز»، «وجود مراکز گوناگون آموزش کشاورزی و دامپروری» و «وجود بازارهای مصرف مناسب در کشورهای منطقه».
اما این صنعت بزرگ و پرچالش با مشکلاتی نیز مواجه می باشد که از آن جمله می توان به موضوعاتی همچون «وابستگی به خارج از مرزها برای تامین بخش عمده ای از نهاده ها»، «بهره وری پایین و هزینه بالای تولید»، «فرسودگی تاسیسات و تجهیزات»، «سن بالای کشتار»، «نوسان سیاست های تعرفه ای واردات»، «صادرات» و «تحریم های اقتصادی» اشاره نمود.
مشکل کجاست؟
با فرض تولید سه میلیون تن فرآورده طیور (گوشت و تخم مرغ) و ضریب تبدیل غذایی میانگین ۲، صنعت پرورش طیور کشور در سال به ۶ میلیون تن خوراک نیاز دارد. ذرت و سویا دو نهاده خوراکی عمده در صنعت طیور به شمار می روند که بیش از ۹۰ تا ۹۵ درصد جیره طیور را در بر می گیرند. این دو ماده خوراکی از اجزای اصلی خوراک بیش از ۶۰ درصد جیره دام خصوصاً نوع صنعتی کشور نیز به شمار می روند.
به گواه آمارهای موجود، صنعت طیور ایران بر پایه واردات دو نهاده لوکس تغذیه ای ذرت و کنجاله سویا پایه ریزی شده است و مدیران با تامین ارز برای این دو نهاده جایگاه متزلزلی را برای سایر منابع قابل دسترس به وجود آورده اند. کاری که برای کشور هزینه های هنگفت حمل و نقل و غیره را به همراه دارد.
از منابع داخلی برای تامین ذرت و کنجاله سویا استفاده کنیم
عبدالله حسینی مدیرعامل شرکت دانش بنیان سروش سبز البرز با انتقاد از واردات این دو نهاده به کشور، می گوید: یکی از راه کارهای پیشنهادی برای حل این معضل توجه ویژه به استفاده از منابع خوراکی جایگزین ذرت و کنجاله سویا از منابع داخلی یا واردات از کشورهای همسایه با هزینه کمتر است. این کار ضمن تامین نیاز صنعت، سبب افزایش اقتدار کشور در مقابل تحریم ها نیز می شود.
وی ادامه می دهد: از دیگر راه کارها می توان به استفاده از ضایعات صنایع کشاورزی همچون پودر ضایعات کشتارگاهی، پودر پر، پودر گوشت و استخوان و غیره با رعایت اصول بهداشتی و نظارت کافی بر کیفیت این محصولات اشاره نمود.
این فعال صنعت خوراک دام و طیور همین طور بیان می کند: بطور کلی در بحث واردات نهاده ها، سیاستگذاری باید برای تنوع بخشی باشد، به نحوی که در کنار اقلامی مانند دانه ذرت و کنجاله سویا، محصولات با ارزش تغذیه ای مشابه و اقتصادی تر نیز امکان واردات داشته باشد.
حسینی استفاده از ظرفیت کشورهای همسایه برای توسعه کشت های فراسرزمینی اقلام خوراکی مورد نیاز صنعت طیور و استفاده از تجربیات کشورهای همسایه مانند ترکیه را نیز در این راه کاربردی می داند.
وی می گوید: اقلام خوراکی همچون گندم بوجاری درجه ۱، گندم، گندم دامی و ارزن به لحاظ تغذیه ای و مدیریتی نسبت به ذرت در جیره طیور ارجح تر است و سیاست گذاری کشورها برمبنای میزان دسترسی به این منابع است. برای مثال در اروپا استفاده از گندم و در آمریکا و برزیل استفاده از ذرت ارجحیت دارد. اقلامی مانند تریتیکاله، سورگوم کم تانن، خرده برنج و گندم بوجاری درجه ۲ در جیره های دوره پایانی جوجه های گوشتی و جیره مرغان تخمگذار قابلیت استفاده دارند.
این فعال فناور معتقد می باشد که در صنعت تغذیه طیور علاوه بر ذرت و کنجاله سویا منابع بالقوه و با قیمت مناسب تر وجود دارند که با بهره گیری از آنها می توان در امتداد حفظ امنیت غذایی، استفاده بهینه از ضایعات صنایع کشاورزی و واردات تهاتری از کشورهای همسایه گام برداشت. در امر سیاست گذاری تامین منابع خوراکی صنعت طیور باید بازبینی مجددی صورت گیرد.
جایگزینی گندم بجای ذرت راه کاری موثر برای کاهش واردات است
به گزارش روز شنبه معاونت علمی و فناوری بخش تحقیقات تغذیه و فیزیولوژی دام و طیور موسسه تحقیقات علوم دامی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی نیز در یک بررسی علمی با هدف جایگزینی گندم بجای ذرت در جیره طیور، اعلام نموده است که دانه ذرت در مقایسه با سایر غلات، محصولات فرعی غلات و دیگر مواد خوراکی انرژی زا بعنوان یک استاندارد مطرح است. اما در وضعیت افزایش قیمت یا عدم دسترسی به ذرت، گندم می تواند جایگزین مناسبی باشد. در جیره نویسی با بهره گیری از گندم، برای جلوگیری از کاهش عملکرد باید به نکات فنی از قبیل سطح بیوتین جیره، میزان پلی ساکاریدهای غیرنشاسته ای و آنالیز کامل واریته گندم مورد استفاده توجه کافی صورت گیرد.
بنابر این تحقیق با رعایت اصول فوق و در نظر گرفتن قیمت، امکان جایگزینی حدود ۵/۱ میلیون تن از ذرت وارداتی با گندم در صنعت طیور وجود دارد که این جایگزینی همراه با کاهش مصرف ۱۵۱ هزار تنی کنجاله سویا خواهد بود.
گندم در بیشتر کشورهای اروپایی، کانادا، استرالیا و زلاندنو بعنوان منبع اصلی انرژی در جیره های طیور مورد استفاده قرار می گیرد.
ارزش غذایی این غله عمدتا به نرمی و سختی آن بستگی دارد. در گندم های سخت، پروتئین بیشتری به همراه نشاسته وجود دارد، بدین سبب این نوع گندم ها حاوی پروتئین و لیزین بالاتری هستند. بنظر می رسد گندم های سخت و نرم از نظر مقدار انرژی قابل متابولیسم و قابلیت هضم اسیدهای آمینه با هم متفاوت باشند.
در صورت جایگزینی حدود ۱.۱ میلیون تن گندم با ذرت در جیره جوجه های گوشتی می توان در سطح ملی سبب کاهش وابستگی به واردات ذرت شده و در ضمن مصرف کنجاله سویا را نیز تا حدود ۱۱۰ هزار تن کم کرد. همین طور در صورت جایگزینی حدود ۳/۰ میلیون تن گندم با ذرت در جیره مرغ های تخم گذار می توان در سطح ملی سبب کاهش وابستگی به واردات ذرت شده و در ضمن مصرف کنجاله سویا را نیز تا حدود ۴۰ هزار تن کم کرد.
ستاد زیست فناوری به حوزه خوراک دام و طیور ورود کرد
سیف سهندی مسئول پروژه های کشاورزی ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز درباره حمایت ستاد از خوراک دام و طیور درکشور، اظهار داشت: جهاد کشاورزی از ستاد توسعه زیست فناوری درخواست داشته تا به این حوزه ورود پیدا نماییم و از شرکتهای این حوزه حمایت هایی داشته باشیم.
وی اضافه کرد: کشور ما سالانه ۴.۳ میلیارد دلار برای واردات انواع خوراک دام و طیور هزینه می کند که بخش عمده آن شامل بیش از ۲ میلیارد دلار واردات بیش از ۹ میلیون تن ذرت، ۷۰۰ میلیون دلار انواع کنجاله و ۶۰۰ میلیون دلار جو دامی است.
سهندی همین طور اشاره کرد: اگر ۱۰ درصد این میزان را با اجرای این طرح های دانش بنیان جایگزین خوراک دام تامین کرد، می توان انتظار داشت که واردات قسمتی از نهاده های دامی در سال اول به ارزش حداقل ۳۰۰ میلیون دلار کم شود و این شروعی برای پوشش بخش عمده این محصولات و تولید آن خواهد شد.
دانش بنیان هابه میدان آمدند
رفع چالش های صنعت خوراک دام و طیور بعنوان یکی از بزرگ ترین و پرکاربردترین صنایع که ارتباط مستیقیمی با سلامت جامعه نیز دارد، به یاری فناوری های مدرن و ایده های خلاق قابل حل است. ایده هایی که در شرکت های دانش بنیان وجود دارد و مقرر است به حل این مشکلات کمک کنند.
۳ شرکت مهندسی فناور داخلی در کشورمان که به حوزه خوراک دام و طیور ورود کرده اند، با اقدامات خود در تلاشند تا این صنعت را از گرفتاری های حال حاضرش رهایی بخشند.
ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز با پشتیبانی از این شرکت ها، به دنبال ایفای نقش حمایتگرایانه خود برای رفع مشکلات و چالش های این حوزه است.
موانعی که شاید تنها به یاری زیست بوم فناوری و نوآوری قابل رفع و پاسخگویی باشد. راهی که با بهره گیری از ایده های کاربردی صاحبان فکری و دانشی این صنعت به مقصد نهایی و درست خود خواهد رسید.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب